Yaxın Şərq bazarında dəyişən tendensiyaların Azərbaycanın turizminə təsiri - ŞƏRH

Bu ilin yanvar-sentyabr aylarında Yaxın Şərq ölkələrindən Azərbaycana gələn turistlərin sayı 230 650 nəfər olub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 13,4 faiz azalma deməkdir. Statistik göstəricilər bölgə üzrə turist axınında qeyri-bərabər dinamikanı nümayiş etdirir. Məsələn, Səudiyyə Ərəbistanından gələn turistlərin sayı 11,4 faiz azaldığı halda, İsraildən gələnlərin sayı 52,5 faiz artıb. Bu rəqəmlər pandemiyadan sonrakı dövrdə regional sosial-iqtisadi dəyişikliklərin, vizasız gediş-gəliş rejimlərinin və turizm bazarındakı davranış dəyişikliklərinin təsiri ilə izah oluna bilər.

Azalma tendensiyası əsasən Körfəz ölkələrində müşahidə olunur. Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Küveyt, Oman və Qətər kimi ölkələrdən gələn turistlərin sayının azalması regionun daxili turizm siyasətlərində və beynəlxalq uçuş tariflərindəki dəyişikliklərlə əlaqələndirilə bilər. Son illərdə BƏƏ və Səudiyyə Ərəbistanı kimi ölkələr öz turizm sənayelərini inkişaf etdirməyə və vətəndaşlarını daxili istiqamətlərdə istirahətə təşviq etməyə üstünlük verirlər. Bu siyasət nəticəsində Yaxın Şərq turistlərinin xarici səyahətlərə ayırdığı büdcə azalır, regiondaxili turizm dövriyyəsi isə artır. Eyni zamanda, İordaniya və İsrail kimi ölkələrdən gələn turist axınının artması siyasi sabitlik və hava əlaqələrinin bərpası ilə əlaqələndirilə bilər. İsrailin 50 faizdən çox artım göstərməsi, bu bazarda yeni təbliğat strategiyalarının və fərdi səfərlərin stimullaşdırılmasının nəticəsidir.

Azərbaycan üçün Yaxın Şərq bazarı həm iqtisadi, həm də mədəni baxımdan strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu regiondan gələn turistlər adətən yüksək xərcləmə qabiliyyətinə malik olur, bu da hotellər, tibb turizmi, alış-veriş və restoran sektoru üçün əlavə dəyər yaradır. Statistik azalma göstərsə də, bu prosesin struktur xarakter daşıdığı nəzərə alınmalıdır. Belə ki, azalma əsasən pandemiyadan sonrakı dövrdə formalaşan fərqli turizm davranışlarının, valyuta dəyişkənliyinin və regionda baş verən siyasi gərginliklərin nəticəsidir. Məsələn, İsrail və bəzi ərəb ölkələri arasında normallaşma prosesləri ilə paralel şəkildə səyahət vərdişləri də dəyişir və yeni istiqamətlər yaranır.

Azərbaycan turizm strategiyasının son illərdə Yaxın Şərq bazarına adaptasiya istiqamətində atdığı addımlar da qeyd olunmalıdır. Vizasız rejimlərin genişləndirilməsi, halal turizm konsepsiyasının təşviqi, ərəb turistlərinə yönəlmiş reklam kampaniyaları və hava reyslərinin artırılması kimi addımlar turizm gəlirlərinin bərpası üçün mühüm baza yaradır. Bununla belə, bölgədə iqtisadi qeyri-sabitlik və valyuta məzənnələrinin dəyişməsi kimi amillər orta müddətli perspektivdə turist axınını tənzimləyən başlıca faktorlar olaraq qalır. Məsələn, Səudiyyə Ərəbistanında riyalın sabit məzənnəsinə baxmayaraq, ailə büdcələrinin daha çox daxili istehlaka yönəldilməsi tendensiyası beynəlxalq turizmi məhdudlaşdırır.

Qlobal kontekstdə Yaxın Şərqdən Avropa və Cənubi Asiya istiqamətlərinə səfərlərin artdığı müşahidə olunur. Bu da Azərbaycan kimi region ölkələrinin öz turizm təkliflərini daha diferensial və mövsümi əsasda təqdim etməsini zəruri edir. Xüsusilə yay aylarında yüksək istilərdən uzaq təbiət və dağlıq istirahət məkanları, ailəvi turizm xidmətləri və sağlamlıq yönümlü təkliflər Yaxın Şərq bazarı üçün daha cəlbedici ola bilər. Bunun üçün yerli turizm sənayesinin xidmət keyfiyyətini, dil və mədəni uyğunlaşma imkanlarını artırması vacibdir.

Ümumilikdə, azalma tendensiyası müvəqqəti xarakter daşısa da, Azərbaycan üçün Yaxın Şərq bazarının gələcək potensialı hələ də yüksək qiymətləndirilir. Əgər postpandemiya dövründə regionda baş verən iqtisadi sabitləşmə və hava nəqliyyatı şəbəkələrinin genişlənməsi davam edərsə, bu istiqamətdən gələn turist axını növbəti illərdə yenidən artım mərhələsinə keçə bilər. Statistikanın göstərdiyi kimi, son yeddi ildə bu regiondan ümumilikdə 1,8 milyonadək turistin Azərbaycanı ziyarət etməsi uzunmüddətli bazar əlaqələrinin formalaşdığını nümayiş etdirir. Məhz bu tarixi baza gələcək bərpa prosesləri üçün əsas potensial hesab oluna bilər.

Nuray,

Aznews.az