Bakı Limanında yük dövriyyəsinin artımı - ŞƏRH

Bakı Beynəlxalq Dəniz Limanında bu ilin yanvar-oktyabr aylarında 7 milyon tona yaxın yükün aşırılması Azərbaycanın nəqliyyat-tranzit infrastrukturunun davamlı artım tempini nümayiş etdirir. Bu göstərici ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 5,6 faiz yüksək olmaqla, regionda yüklərin multimodal daşınması baxımından mühüm irəliləyişə işarə edir. Limanda 86 min TEU konteynerin emal olunması isə ötən illə müqayisədə 38 faizdən çox artım deməkdir ki, bu da qlobal konteyner bazarındakı daralmalara baxmayaraq, Azərbaycanın tranzit potensialının artdığını göstərir.

Yük həcminin artması yalnız fiziki daşımaların çoxalması ilə izah edilmir. Qlobal səviyyədə Mərkəzi Asiyadan Avropaya uzanan Şərq-Qərb dəhlizinə olan maraq, həmçinin Rusiya-Ukrayna münaqişəsindən sonra formalaşan yeni logistika reallıqları Cənubi Qafqaz marşrutuna strateji üstünlük qazandırıb. Azərbaycan bu prosesdə həm liman infrastrukturunun müasirləşməsi, həm də dəmir yolu bağlantılarının genişləndirilməsi sayəsində tranzit yüklərin cəlb edilməsində əsas oyunçulardan birinə çevrilib. Bakı Limanının yerləşdiyi Ələt qovşağı artıq regionun ən mühüm logistika mərkəzlərindən biri kimi tanınır və Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu (Orta Dəhliz) çərçivəsində yük axınlarının yenidən yönləndirilməsində əsas rol oynayır.

Dünya üzrə konteyner daşımalarının qiymət volatilliyi və enerji bazarlarında qeyri-sabitlik fonunda Bakı Limanındakı artım həm infrastruktur etibarlılığı, həm də xidmət keyfiyyətinin yüksəlməsi ilə əlaqədardır. Əlavə olaraq, gömrük və logistika əməliyyatlarının rəqəmsallaşdırılması, avtomatlaşdırılmış yükləmə-boşaltma sistemlərinin tətbiqi, həmçinin beynəlxalq tərəfdaşlarla inteqrasiya bu nəticələri dəstəkləyib. Məsələn, Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlıq çərçivəsində logistika sahəsində standartların uyğunlaşdırılması və TRACECA marşrutunun rəqabət qabiliyyətinin artırılması Azərbaycanın tranzit iqtisadiyyatına əlavə dəyər gətirib.

Mərkəzi Asiya ölkələrinin artan ixrac potensialı, xüsusilə Qazaxıstan və Özbəkistanın xam neft, buğda və metal yüklərinin Qara dəniz istiqamətindən Orta Dəhliz vasitəsilə daşınması Bakı Limanına əlavə yüklənmə gətirir. Bu baxımdan limanın illik aşırma gücünün gələcək illərdə 25 milyon tona qədər artırılması planı real iqtisadi əsaslara söykənir. Azərbaycan həmçinin Zəngəzur dəhlizi layihəsi və onun regional inteqrasiyaya təsiri ilə bağlı yeni mərhələyə daxil olur ki, bu da ölkənin logistik xəritəsində yeni hərəkət vektorları formalaşdıracaq.

Qlobal tendensiyalar fonunda liman fəaliyyətində dayanıqlılıq və ekoloji effektivlik məsələləri də getdikcə aktuallaşır. Dünya Bankının 2024-cü il hesabatına əsasən, yaşıl liman modellərinə keçid region ölkələri üçün rəqabət üstünlüyü yaradacaq. Bakı Limanında bərpa olunan enerji mənbələrinin tətbiqi, tullantı idarəetmə sistemlərinin gücləndirilməsi və enerji səmərəliliyi texnologiyalarının genişləndirilməsi bu istiqamətdə atılan addımlardır. Bu yanaşma Azərbaycanın nəqliyyat sektorunun yalnız iqtisadi deyil, həm də ekoloji baxımdan dayanıqlı inkişaf etdiyini göstərir.

Nəticə etibarilə, Bakı Beynəlxalq Dəniz Limanında yüklərin artımı təkcə cari statistik göstərici deyil, həm də Azərbaycanın qlobal nəqliyyat xəritəsində strateji rolunun möhkəmləndiyini əks etdirir. İnfrastruktur, rəqəmsal idarəetmə və beynəlxalq tərəfdaşlıq sinxron şəkildə inkişaf etdikcə ölkənin tranzit iqtisadiyyatı daha yüksək mərhələyə keçid etməkdədir. Bu dinamika yaxın illərdə regional ticarət axınlarının strukturunda Azərbaycanın payının daha da artacağını göstərir.

Nuray,

Aznews.az