Xalça idxalında azalma və qlobal bazarın yeni istiqamətləri - ŞƏRH

Azərbaycanın bu ilin yanvar-noyabr aylarında Türkiyədən xalça idxalını 8,240 milyon dollar səviyyəsində reallaşdırması və bunun ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə azalması yerli istehlak bazarında tələbin struktur dəyişikliklərindən xəbər verir. Noyabr ayındakı rəqəmlər də analoji xətti davam etdirir və idxalda azalma ilə müşahidə olunur. Türkiyənin ümumi xalça ixracında illik əsasda cüzi geriləmə qeydə alınsa da, əsas tədarük istiqamətlərindən olan Amerika bazarında eniş, İraq və Səudiyyə Ərəbistanına ixracda isə artım müşahidə edilib.

Xalça ticarəti son illərdə qlobal miqyasda struktur dəyişikliyə məruz qalan sahələrdən biridir. Sənaye istehsalının sürətlənməsi, alternativ döşəmə materiallarının geniş yayılması və istehlakçı davranışlarının dəyişməsi təchizat və tələb arasındakı münasibətləri yenidən formalaşdırır. Dünya üzrə sintetik materiallara əsaslanan müasir xalçaların bazar payının artması ənənəvi istehsalçı ölkələrin ixrac göstəricilərinə də təsir edir. Türkiyənin illik ixracında qeydə alınan azalma həm qiymət elastikliyinin yüksəlməsi, həm də Asiya ölkələrində kütləvi istehsalın daha ucuz başa gəlməsi ilə əlaqələndirilə bilər. ABŞ kimi böyük bazarlarda ixracın geriləməsi isə rəqabətin daha da intensivləşdiyini göstərir.

Azərbaycan bazarında qeydə alınan azalma həm iqtisadi, həm də istehlak yönümlü amillərlə bağlıdır. Gəlirlərin strukturunda sabitlik olsa belə, istehlakçılar arasında uzunmüddətli istifadə üstünlüyü verən məhsullara yönəlmə müşahidə edilir. Digər tərəfdən daxili bazarda dekorasiya və interyer meyilləri də dəyişir və müasir minimalizm tendensiyası daha yüngül dizaynlara tələbi artırır. Bu da geniş çeşid baxımından ixrac yönümlü ölkələrdə istehsalın yeni xəttə keçməsi ilə üst-üstə düşür. Müasir mənzillərdə xalçadan istifadənin azalması ya da ölçü baxımından daha kiçik modellərə yönəlməsi idxal dəyərinə təsir göstərən səbəblərdəndir. Rəqəmlərin geriləməsi bazar daralması kimi yox, struktur dəyişikliklərin nəticəsi kimi qiymətləndirilir, çünki digər interyer məhsullarında paralel şəkildə artım müşahidə olunur və bu istehlak davranışının yenidən formalaşdığını göstərir.

Türkiyənin region üzrə ixrac dinamikasına nəzər salındıqda İraq və Səudiyyə Ərəbistanı kimi bazarlarda artım bu ölkələrin genişlənən tikinti və yaşayış sektoru ilə izah edilə bilər. Yeni mənzil layihələrinin çoxluğu, alış gücündə stabillik və dekorativ məhsullara tələbin artması həmin ölkələrdə xalça bazarını gücləndirir. Bu, qlobal xalça ticarətində daha çox regional paylanma meylinin formalaşdığını göstərir. Belə ki müxtəlif ölkələrin tələbatı istehsalçıların ixrac istiqamətlərini genişləndirir və bazar risklərini bölüşdürməyə imkan yaradır.

Azərbaycan-Türkiyə ticarətində xalça idxalındakı azalma iqtisadi əlaqələrin ümumi istiqamətinə təsir göstərmir, çünki idxal strukturu daha çox layihələrin məzmunu və istehlakçı seçimlərinin dəyişməsi ilə formalaşır. Bununla belə istehsalçı ölkələrin yeni texnologiyalar və müasir dizayn üzərində fokuslanması gələcəkdə rəqabət qabiliyyətini yüksəltmək üçün zəruri addım kimi görünür. Qlobal tendensiyalar göstərir ki xalça sektoru həm material seçimi, həm də istehsal mexanizmləri baxımından daha çevik modellərə keçməkdədir və bu proses həm ixracatçılar, həm də idxal edən ölkələr üçün yeni imkanlar yaradır.

Aznews.az