"Moody's": Azərbaycan BOEM-in inkişafı üzrə regional liderə çevrilir - ŞƏRH

Xarici sərmayədarların Azərbaycanın bərpa olunan enerji sektoruna marağı son hesabatlarda daha aydın görünür. “Moody’s” beynəlxalq reytinq agentliyi bildirir ki, bu maraq ölkənin 2030-cu ilə qədər müəyyən etdiyi hədəflərə çatmasında əsas amillərdən biri olacaq. Hazırda Azərbaycanın məqsədi ümumi quraşdırılmış gücdə bərpa olunan enerji mənbələrinin payını 35,5 faizə çatdırmaqdır və bu istiqamətdə günəş, külək və hidroenerji layihələri üzrə mühüm planlar həyata keçirilir.

Maraqlı məqamlardan biri budur ki, bu proses təkcə Azərbaycanla məhdudlaşmır, Qafqaz və Mərkəzi Asiya ölkələrinin bir çoxu oxşar islahatlara gedir. Enerji bazarlarının liberallaşdırılması, subsidiyaların azaldılması və kommunal müəssisələrin bölünməsi kimi addımlar bu regionlarda rəqabəti artırır və özəl kapitalın girişini asanlaşdırır. Məsələn, Özbəkistan yaxın bir neçə ildə tamamilə xərcləri ödəyən tarif modelinə keçid etməyi planlaşdırır. Bu təcrübələr regional rəqabəti gücləndirir və Azərbaycanın mövqeyini daha aydın göstərir, çünki ölkə həm layihə miqyası, həm də investorların diqqətini çəkmək baxımından liderlik edir.

Azərbaycanın gündəmində olan iri layihələr həm maliyyə həcminə, həm də texnoloji əhəmiyyətinə görə seçilir. Masdar şirkətinin 1 QVt gücə malik “Mega” layihəsi, “Qaradağ” günəş stansiyası və Xızı-Abşeron külək layihəsi ölkənin enerji balansına əlavə dəyər qatmaqla yanaşı, ixrac potensialı üçün də yeni imkanlar açacaq. Eyni zamanda, “ACWA Power” ilə imzalanmış sazişlər yalnız külək enerjisi deyil, həm də enerji saxlama sistemləri və “yaşıl hidrogen” kimi gələcəyin texnologiyalarını əhatə edir. Bu, Azərbaycanın enerji siyasətində təkcə hazırkı tələbatı deyil, uzunmüddətli transformasiyanı da nəzərə aldığını göstərir.

Analitik müstəvidə diqqət çəkən digər məqam COP29-un Bakıda keçirilməsi fonunda bu layihələrin strateji dəyərinin daha da artmasıdır. Belə bir tədbir ölkəni qlobal diqqət mərkəzinə gətirməklə yanaşı, sərmayədarların riskləri daha az görməsinə səbəb olur. Beynəlxalq investorların marağı yalnız maliyyə axını demək deyil, həm də bilik, texnologiya və idarəetmə təcrübəsinin gətirilməsi deməkdir. Məsələn, enerji saxlama və “yaşıl hidrogen” sahələrində xarici təcrübənin lokal mühitdə tətbiqi Azərbaycanın enerji keçidini daha sürətli və dayanıqlı edə bilər.

Eyni zamanda, bu investisiyaların uğuru üçün infrastrukturun gücləndirilməsi və tənzimləyici mexanizmlərin şəffaflığı həlledici olacaq. Müqavilələrin standartlaşdırılması, müstəqil tənzimləyicilərin rolu və dövlət-özəl tərəfdaşlığı modelləri beynəlxalq təcrübədə risklərin minimuma endirilməsində əsas vasitədir. Azərbaycanın da bu istiqamətdə addımlar atması investor inamını artırır.

Ümumilikdə, xarici sərmayələrin artması Azərbaycanın enerji xəritəsini dəyişmək potensialına malikdir. İxrac yönümlü yeni layihələr ölkənin regional enerji qovşağı rolunu möhkəmləndirə bilər. Beləliklə, Azərbaycanın enerji siyasəti yalnız daxili tələbatı qarşılamaq deyil, həm də regional bazarlara çıxış və qlobal enerji tranzitində mövqelərini gücləndirmək baxımından strateji nəticələr doğuracaq.

Nuray,
Aznews.az