Yeni model valideyn rolunu əvəz edəcəkmi? - ŞƏRH

Azərbaycanda dövlət himayəsində olan uşaqların həyat şəraitini daha da yaxşılaşdırmaq və cəmiyyətə inteqrasiyasını gücləndirmək məqsədilə mühüm bir islahat həyata keçirilir. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin tabeliyindəki Sosial Xidmətlər Agentliyinin beşilliyinə həsr olunmuş mətbuat konfransında bildirilib ki, müəssisə əsaslı xidmətlərdən ailə tipli kiçik qrup evləri modelinə keçid başlanıb. Bu təşəbbüs, dövlət himayəsində böyüyən uşaqlar üçün daha yaxın, isti və inkişafyönümlü bir mühit təmin etməyi hədəfləyir.

Ailə tipli kiçik qrup evi modeli özündə fərqli bir yanaşmanı ehtiva edir. Əvvəllər dövlət himayəsində olan uşaqlar böyük internat tipli müəssisələrdə - onlarla, bəzən yüzlərlə uşaqla birlikdə kollektiv şəkildə yaşayırdılar. Bu müəssisələrdə uşaqların əsas ehtiyacları ödənilsə də, fərdi diqqət və emosional yaxınlıq təmin edilə bilmirdi. Beynəlxalq araşdırmalar göstərir ki, belə kollektiv mühitlərdə uzun müddət yaşamaq uşaqların psixoloji və emosional inkişafında çətinliklər yaradır, sosial bacarıqlarının tam formalaşmasına mane olur.

Yeni modelin əsas xüsusiyyəti uşaqların kiçik qruplar şəklində xüsusi hazırlanmış evlərdə yerləşdirilməsidir. Hər bir evdə 6–10 uşaq qalır və onlara bir neçə qayğıçı - sosial işçilər, psixoloqlar və tərbiyəçilər - valideyn rolunu əvəz edən formada dəstək verir. Bu evlər məişət baxımından adi yaşayış mənzilini xatırladır, uşaqlar birlikdə yemək hazırlayır, ev işlərinə qatılır və gündəlik həyat vərdişlərini mənimsəyirlər. Bu yanaşma uşaqların ailə modelinə daha çox uyğunlaşmasına və cəmiyyətlə əlaqələrinin daha təbii şəkildə qurulmasına kömək edir.

Bu model dünyanın bir çox ölkəsində uğurla tətbiq edilib. Avropanın bəzi ölkələrində, məsələn, İsveç və Danimarkada, uşaqların böyük internat müəssisələrindən ailə əsaslı kiçik evlərə keçid prosesi 20-ci əsrin ikinci yarısından etibarən həyata keçirilib. Nəticələr göstərib ki, bu yanaşma uşaqların emosional sağlamlığını əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır, onların gələcəkdə ailə qurma və sosial həyata inteqrasiya bacarıqlarını gücləndirir.

Qonşu Gürcüstan da oxşar model tətbiq edərək müəssisə əsaslı xidmətləri ailə əsaslı yanaşmalarla əvəz edib. Bu dəyişikliklər nəticəsində uşaqların həyat keyfiyyəti yaxşılaşıb, onların təhsilə, fərdi inkişaf və sosial bacarıqlarına diqqət artırılıb. Gürcüstanda təcrübə göstərir ki, kiçik qrup evləri şəraitində böyüyən uşaqlar daha çox özünəinam və təhlükəsizlik hissi qazanır.

Azərbaycanda ailə tipli kiçik qrup evləri modelinin tətbiqi uşaqların həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə artıracaq. Uşaqlar artıq böyük kollektivlərdə deyil, daha yaxın və fərdi diqqət təmin edən mühitdə böyüyəcəklər. Bu yanaşma hər bir uşağın fərdi ehtiyaclarına uyğun inkişaf planlarının hazırlanmasına imkan verəcək.

Sosial inteqrasiyanı gücləndirmək üçün uşaqlar ətraf məktəblərdə təhsil alacaq, qonşuluqdakı həmyaşıdları ilə ünsiyyət quracaq və cəmiyyətin aktiv üzvünə çevriləcəklər. Eyni zamanda, bu model uşaqların sosial bacarıqlarını daha erkən yaşlarda formalaşdırmağa, gələcəkdə ailə və iş həyatına daha yaxşı uyğunlaşmalarına kömək edəcək.

Ailə tipli kiçik qrup evləri modeli beynəlxalq səviyyədə öz effektivliyini sübut etmiş humanist yanaşmalardan biridir. Azərbaycanda bu transformasiyanın həyata keçirilməsi, dövlət himayəsində olan uşaqların hüquqlarını daha dolğun şəkildə təmin etmək, onların emosional və psixoloji inkişafını dəstəkləmək baxımından böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu dəyişiklik təkcə sosial xidmətlərin modernləşdirilməsi deyil, həm də uşaqların sağlam və balanslı gələcəyinə investisiyadır.

Pərvanə,

AzNews.az