Yeni texniki reqlamentlər ictimai müzakirədə: istehlak bazarında dəyişikliklər gözlənilir

Azərbaycanda daha üç sahə üzrə texniki reqlament layihələrinin ictimai dinləmə və müzakirəsinin keçirilməsi ölkənin istehlak bazarına nəzarət və təhlükəsizlik siyasətində yeni mərhələnin başlanğıcı hesab oluna bilər. Antiinhisar və İstehlak Bazarlarına Nəzarət Dövlət Agentliyinin məlumatına əsasən, sözügedən layihələr “Ətriyyat-kosmetika məhsullarının təhlükəsizliyi haqqında”, “Sintetik yuyucu vasitələrin və məişət kimyası mallarının təhlükəsizliyi haqqında” və “Tütün məhsulları və analoji məmulatlar haqqında” texniki reqlamentləri əhatə edir. İctimai müzakirələr başa çatdıqdan sonra bu layihələr Nazirlər Kabinetinə təqdim olunacaq və təsdiqdən sonra hüquqi qüvvəyə minəcək.

Bu qərar, ilk növbədə, ölkə daxilində istehlak olunan məhsulların insan sağlamlığına, ətraf mühitə və bazar münasibətlərinə təsirinin sistemli şəkildə tənzimlənməsi məqsədi daşıyır. Son illər ərzində kosmetika, məişət kimyası və tütün sənayesində istehsal və idxal həcmlərinin sürətlə artması fonunda belə bir addım həm iqtisadi, həm də sosial baxımdan zəruri idi. Məsələn, ətriyyat və kosmetika məhsulları bazarında saxta və keyfiyyətsiz malların artması, qeyri-qanuni yolla idxal edilən sintetik yuyucu vasitələrin satış şəbəkələrinə çıxması, eləcə də tütün və nikotin məhsullarında tənzimləyici boşluqların mövcudluğu bu reqlamentlərin qəbulunu vacib etmişdir.

“Ətriyyat-kosmetika məhsullarının təhlükəsizliyi haqqında” texniki reqlament istehsalçılardan və idxalçılardan məhsulun tərkibinə, qablaşdırılmasına, etiketlənməsinə və bazara çıxarılmasına dair daha ciddi tələblərə əməl etməyi tələb edəcək. Bu, həm yerli istehsalın keyfiyyətinin yüksəldilməsinə, həm də idxal olunan məhsullar arasında zərərli tərkibli, allergik və insan dərisinə təsir edən kimyəvi maddələrin qarşısının alınmasına yönəlib. Belə bir sistem tətbiq olunduqda, kosmetik məhsulların laborator sınaqlardan keçməsi, sertifikatlaşdırılması və istehlakçıya şəffaf məlumat təqdim edilməsi məcburi olacaq.

“Sintetik yuyucu vasitələrin və məişət kimyası mallarının təhlükəsizliyi haqqında” texniki reqlament isə əsasən məişətdə geniş istifadə olunan təmizləyici vasitələrin insan sağlamlığına və ətraf mühitə zərərli təsirinin azaldılmasına xidmət edəcək. Bu sahədə ən böyük problemlərdən biri, bəzi məhsulların tərkibində bioloji parçalanmayan maddələrin və toksik kimyəvi komponentlərin yer almasıdır. Yeni reqlament bu kimi halları aradan qaldırmaq üçün istehsal prosesinə və tərkib standartlarına beynəlxalq normalara uyğun nəzarət mexanizmləri tətbiq edəcək. Bununla yanaşı, qablaşdırmada ekoloji markerlərin istifadəsi, tullantıların idarə olunması və istehsalçı məsuliyyətinin artırılması da nəzərdə tutulur.

“Tütün məhsulları və analoji məmulatlar haqqında” texniki reqlamentin əsas məqsədi isə nikotin tərkibli məhsulların ticarət dövriyyəsini, keyfiyyət standartlarını və sağlamlıq xəbərdarlıqlarını daha sərt qaydalar çərçivəsində tənzimləməkdir. Bu reqlament, həm ənənəvi siqaretləri, həm də elektron siqaretlər, qəlyan tütünü və yeni nəsil nikotin məmulatlarını əhatə edəcək. Hədəf, tütün istehlakının azaldılması, reklam və satış məhdudiyyətlərinin gücləndirilməsi, gənclər arasında asılılıq riskinin qarşısının alınmasıdır.

Ümumilikdə bu üç sahədə aparılan ictimai müzakirələr təkcə dövlət strukturlarını deyil, həm də biznes nümayəndələrini, müstəqil ekspertləri və istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi üzrə ictimai təşkilatları da əhatə edir. Müzakirə formatı şəffaflığın təmin edilməsinə, təkliflərin və iradların toplanmasına, yekun reqlamentlərin daha effektiv və real mexanizmlərlə hazırlanmasına xidmət edir. Bu, dövlətin tənzimləyici siyasətində iştirakçılıq prinsipinin tətbiqi baxımından mühüm təcrübə sayılır.

Yeni texniki reqlamentlərin təsdiqi və tətbiqi ilə Azərbaycanın istehlak bazarı beynəlxalq standartlara bir addım daha yaxınlaşacaq. Bu isə həm ixrac potensialının genişlənməsinə, həm də daxili bazarda istehlakçı inamının artmasına səbəb olacaq. Beləliklə, dövlətin məqsədi yalnız iqtisadi sferada deyil, həm də ictimai sağlamlıq, ətraf mühitin qorunması və ədalətli rəqabət mühitinin formalaşdırılması istiqamətində balanslı bir sistem qurmaqdır. Gözləntilər ondan ibarətdir ki, reqlamentlərin qəbulundan sonra həm istehsalçılar arasında keyfiyyət yarışının artması, həm də istehlakçıların daha təhlükəsiz və şəffaf bazar şəraitində seçim etməsi mümkün olacaq.

Aznews.az