İki qonşu, bir iqtisadi yol: Azərbaycan və Gürcüstan arasında ticarət dövriyyəsi artır

Bu ilin ilk doqquz ayında Gürcüstan və Azərbaycan arasında ticarət dövriyyəsinin dəyəri 970,6 milyon ABŞ dolları təşkil edib. Ötən ilin eyni dövrünə nisbətdə dəyərdə 1,43% artım qeydə alınıb. Yanvar-sentyabrda Azərbaycan Gürcüstanın ümumi ticarət dövriyyəsində 5,2% payla qonşu ölkənin ticarət tərəfdaşları arasında Türkiyə, ABŞ, Rusiya, Çin və Qırğızıstandan sonra VI yeri tutub. Gürcüstandan Azərbaycana 529,9 milyon ABŞ dolları dəyərində məhsul ixrac edilib ki, bu da illik müqayisədə 2,6% azdır. Azərbaycan Gürcüstanın ixracında 10,3% payla qonşu ölkənin əsas ixrac tərəfdaşları arasında Qırğızıstan, Qazaxıstan və Rusiyadan sonra IV yerdə qərarlaşıb. Gürcüstanın Azərbaycandan idxalının həcmi isə ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 6,4% artaraq 440,7 milyon ABŞ dollarına yüksəlib. Azərbaycan 3,3% payla qonşu ölkənin idxalında ABŞ, Türkiyə, Çin, Rusiya, Almaniya və Böyük Britaniyadan sonra VII əsas idxal tərəfdaşı olub. Hesabat dövründə Gürcüstan xarici ölkələrlə 18,5 milyard ABŞ dolları dəyərində ticarət əməliyyatları aparıb. Qonşu ölkənin ixracı 5,15 milyard ABŞ dolları, idxalı isə 13,3 milyard ABŞ dolları dəyərində olub.

Azərbaycan və Gürcüstan arasında ticarət əlaqələrinin davamlı şəkildə artması regionun iqtisadi sabitliyinin və qarşılıqlı asılılığının mühüm göstəricisidir. Hər iki ölkə Cənubi Qafqazın iqtisadi dinamizminə töhfə verən strateji tərəfdaşlardır. Bu əməkdaşlıq təkcə ticarət göstəriciləri ilə deyil, həm də regional enerji, nəqliyyat, logistika və infrastruktur layihələri ilə özünü təsdiqləyir. Azərbaycan Gürcüstan üçün enerji təminatında, xüsusilə də neft və qaz resurslarının tranzitində həyati əhəmiyyət daşıyan tərəfdaş hesab olunur. Gürcüstan isə Azərbaycanın Qara dəniz limanlarına çıxışını təmin edən mühüm tranzit körpüsüdür. Bu qarşılıqlı münasibət nəticəsində hər iki ölkə təkcə iqtisadi deyil, həm də strateji baxımdan bir-birinin inkişafını dəstəkləyir.

Ticarət dövriyyəsində qeydə alınan 1,43%-lik artım, hər nə qədər cüzi görünsə də, regional iqtisadi sabitlik şəraitində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Çünki bu artım iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin dayanıqlı olduğunu və bazarların qarşılıqlı şəkildə uyğunlaşdığını göstərir. Qlobal iqtisadiyyatda baş verən dalğalanmalar, inflyasiya təzyiqləri, enerji qiymətlərindəki dəyişikliklər və tədarük zəncirlərindəki fasilələrə baxmayaraq, Azərbaycan-Gürcüstan iqtisadi əlaqələri sabitliyini qoruyub saxlayır. Gürcüstanın ixracında Azərbaycanın 10,3%-lik payla ön sıralarda yer alması, Bakının regionda mühüm alıcı bazarlarından biri olduğunu sübut edir. Bununla yanaşı, idxalda 6,4%-lik artım Azərbaycanın Gürcüstan məhsullarına və xidmətlərinə marağının artdığını göstərir.

Bu göstəricilər iqtisadi tərəfdaşlığın daha da dərinləşdirilməsi üçün yeni imkanlar yaradır. Xüsusilə kənd təsərrüfatı, qida sənayesi, enerji, nəqliyyat, tikinti və turizm sahələrində iki ölkə arasında əməkdaşlığın genişlənməsi mümkündür. Gürcüstanın Avropa İttifaqı ilə dərin və hərtərəfli azad ticarət sazişi, Azərbaycanın isə Mərkəzi Asiya və Xəzər hövzəsi ölkələri ilə sıx iqtisadi əlaqələri qarşılıqlı olaraq hər iki tərəfə yeni bazarlara çıxış imkanı verir. Bu baxımdan, Azərbaycan və Gürcüstan arasında iqtisadi əməkdaşlıq təkcə ikitərəfli deyil, həm də çoxşaxəli regional inteqrasiyanın bir hissəsi kimi qiymətləndirilə bilər.

Nəqliyyat və logistika sahəsindəki birgə layihələr də bu əməkdaşlığın mühüm tərkib hissəsidir. Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu xətti regionun əsas nəqliyyat arteriyası kimi fəaliyyət göstərir və Asiyadan Avropaya yük daşımalarında mühüm rol oynayır. Bu layihə həm Azərbaycan, həm də Gürcüstan üçün əlavə gəlir mənbəyi olmaqla yanaşı, tranzit imkanlarını da genişləndirir. Eyni zamanda, Qara dəniz limanları vasitəsilə Azərbaycan məhsullarının Avropaya ixracı, eləcə də Gürcüstan vasitəsilə Orta Asiyaya yönələn ticarət marşrutları hər iki ölkənin iqtisadi maraqlarına xidmət edir.

Enerji əməkdaşlığı isə bu münasibətlərin strateji dayağı sayılır. Bakı–Tbilisi–Ceyhan neft kəməri və Cənubi Qafqaz qaz boru xətti kimi iri layihələr uzun illərdir ki, iki ölkənin iqtisadi əlaqələrini gücləndirir. Bu əməkdaşlıq sayəsində Gürcüstan enerji təhlükəsizliyini təmin edir, Azərbaycan isə beynəlxalq enerji bazarına daha səmərəli çıxış əldə edir. Gələcəkdə yaşıl enerji və bərpa olunan mənbələr sahəsində birgə təşəbbüslərin həyata keçirilməsi, xüsusilə külək və günəş enerjisi potensialının qiymətləndirilməsi istiqamətində planlar da əlaqələrin yeni mərhələyə yüksəlməsinə səbəb ola bilər.

Siyasi sabitlik və qarşılıqlı etimad da iqtisadi əməkdaşlığın təməlində duran mühüm faktorlardandır. Azərbaycan və Gürcüstan arasındakı dostluq münasibətləri uzun illərdir ki, qarşılıqlı hörmət və faydalılıq prinsipləri üzərində formalaşıb. Hər iki ölkə regionda sülhün və dayanıqlı inkişafın təmin olunmasında ortaq maraqlara malikdir. Bu, ticarət dövriyyəsinin artımında və iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsində əsas stimullaşdırıcı amillərdən biri kimi çıxış edir.

Nəticə etibarilə, 2025-ci ilin ilk doqquz ayında qeydə alınan ticarət göstəriciləri Azərbaycan və Gürcüstan arasında əməkdaşlığın davamlı xarakter daşıdığını təsdiqləyir. İxrac və idxalın dinamikası, investisiya axınları və yeni iqtisadi layihələrin perspektivləri onu göstərir ki, bu iki ölkə arasında münasibətlər gələcək illərdə daha da dərinləşəcək. Regional inteqrasiya və qarşılıqlı maraqların uyğunluğu fonunda Azərbaycan-Gürcüstan tərəfdaşlığı həm Cənubi Qafqazın, həm də bütövlükdə regionun iqtisadi inkişafında mühüm rol oynamağa davam edəcək.

Aznews.az