Peşəkar inkişafda seçim: eyni iş yerində qalmaq, yoxsa dəyişiklik etmək?

İş yerini dəyişmək məsələsi müasir dövrdə həm şəxsi, həm də peşəkar inkişaf baxımından insanların qarşısında duran ən çətin qərarlardan biridir. Bəziləri uzun illər eyni şirkətdə işləməyi sabitlik və etibarlılıq kimi görür, digərləri isə tez-tez iş dəyişməyin yeni imkanlar və inkişaf üçün açar olduğunu düşünür. Hər iki yanaşmanın özünəməxsus üstünlükləri və riskləri var, lakin əsas məsələ insanın məqsədləri, həyat tərzi, dəyərləri və prioritetləri ilə bağlıdır. Müasir əmək bazarında dəyişikliklər o qədər sürətlə baş verir ki, bir yerdə uzun müddət qalmaq artıq əvvəlki kimi sabitlik və təhlükəsizlik vəd etmir. Digər tərəfdən, tez-tez iş dəyişmək də davamlı karyera qurmaq baxımından bəzən mənfi təəssürat yarada bilər. Buna görə də, bu mövzuya təkcə fərdi seçim kimi deyil, həm də sosial, iqtisadi və psixoloji aspektlərdən baxmaq vacibdir.

Eyni iş yerində uzun illər qalmaq ənənəvi yanaşmanın nümunəsidir. Belə insanlar adətən stabilliyi, sadiqliyi və təhlükəsizliyi üstün tuturlar. Onlar müəyyən bir mühitdə özlərinə yer tapır, iş proseslərini dərindən mənimsəyir, həmkarları ilə güclü əlaqələr qurur və təşkilatın mədəniyyətinə tam uyğunlaşırlar. Bu, onlara peşəkar nüfuz qazandırmaqla yanaşı, dərin təcrübə və mütəxəssislik səviyyəsini artırır. Bir yerdə uzun müddət işləyən insanlar şirkətin daxili mexanizmini, qərarların necə qəbul edildiyini və rəhbərliyin prioritetlərini yaxşı anlayır. Beləliklə, onlar daha sabit və etibarlı əməkdaş hesab olunurlar. Əlavə olaraq, bu insanlar iş yerində etimad qazanaraq karyera yüksəlişi imkanlarından da yararlana bilirlər. Şirkətlər üçün də uzunmüddətli əməkdaşlar dəyərli sayılır, çünki onlar təlim və uyğunlaşma mərhələsinə az ehtiyac duyur, işin keyfiyyətinə və davamlılığına müsbət təsir göstərirlər.

Lakin bu sabitliyin kölgə tərəfləri də var. Uzun illər eyni iş yerində qalmaq bəzən insanı “komfort zonasında” saxlayır. Eyni mühitdə, eyni vəzifədə, eyni insanlar arasında işləmək bir növ psixoloji asılılıq yaradır. İnsan zamanla risk etmə qabiliyyətini itirir, yeniliyə adaptasiya etməkdə çətinlik çəkir və yaradıcılıq qabiliyyəti zəifləyir. Bu hal həm də peşəkar köhnəlməyə səbəb ola bilər. Əmək bazarında texnologiyanın və bilik tələblərinin sürətlə dəyişdiyi bir dövrdə illərlə eyni sistemdə qalmaq insanı rəqabət qabiliyyətsiz edə bilər. Çünki bu halda insanın bacarıqları yenilənmir, yeni trendləri izləmək və tətbiq etmək vərdişi azalır. Bir çox hallarda belə işçilər müəyyən yaşdan sonra yeni iş tapmaqda da çətinlik çəkirlər, çünki əmək bazarı daha dinamik və çevik şəxslərə üstünlük verir.

İş yerini dəyişməyin üstünlükləri isə çoxdur. Hər bir yeni iş yeri insan üçün yeni təcrübə, yeni bilik və fərqli perspektiv deməkdir. İş dəyişmək, xüsusilə gənc mütəxəssislər üçün öz potensialını daha yaxşı dərk etmək, müxtəlif iş mədəniyyətlərini tanımaq və daha çevik peşəkar olmaq imkanı yaradır. Müxtəlif sektorlarda, fərqli rəhbərlərlə və komandalarla işləmək, insanın həm texniki, həm də sosial bacarıqlarını inkişaf etdirir. Bu proses insanın özünü və bacarıqlarını sınaması üçün ideal şərait yaradır. Üstəlik, yeni iş yerləri adətən daha yüksək maaş, daha yaxşı şərait və daha geniş məsuliyyət sahəsi təklif edir ki, bu da karyera motivasiyasını artırır.

İş dəyişməyin psixoloji faydaları da diqqətəlayiqdir. Yeni mühitə daxil olmaq, yeni insanlarla tanış olmaq və fərqli vəzifələrdə özünü sınamaq beyinə dinamizm qazandırır. İnsan bu zaman öz yaradıcılıq potensialını, çevik düşünmə qabiliyyətini və qərarvermə bacarığını inkişaf etdirir. Eyni zamanda, dəyişikliklər bəzən insanın peşəkar məqsədlərini yenidən müəyyənləşdirməsinə, prioritetlərini dəyərləndirməsinə və həyatda nə istədiyini daha aydın görməsinə kömək edir. Bu baxımdan, iş dəyişmək yalnız peşəkar addım deyil, həm də şəxsi inkişaf üçün bir mərhələdir.

Lakin iş dəyişməyin riskləri də az deyil. Tez-tez iş dəyişən insanlar işəgötürənlər tərəfindən bəzən “sabit olmayan” və “etibarsız” kimi dəyərləndirilə bilər. Şirkətlər adətən uzunmüddətli əməkdaşlığa üstünlük verdiyindən, tez-tez iş yeri dəyişmək namizədin karyera məqsədləri barədə suallar yaradır. Bundan əlavə, tez-tez iş dəyişmək insanın dərin təcrübə toplamasına və müəyyən sahədə ixtisaslaşmasına mane ola bilər. Hər yeni mühitdə yenidən uyğunlaşma, adaptasiya və təcrübə toplamaq vaxt aparır. Bu da bəzən karyera inkişafında fasilələr yaradır.

Əslində, iş dəyişmək və ya bir yerdə qalmaq arasında düzgün balans tapmaq vacibdir. Əgər işçi öz sahəsində öyrənməyə davam edir, bacarıqlarını artırır, yeni layihələrdə iştirak edir və peşəkar motivasiyasını qoruyursa, bir yerdə qalmaq ona sabit və güvənli gələcək təmin edə bilər. Amma əgər iş mühiti inkişaf imkanlarını məhdudlaşdırırsa, perspektiv yaratmırsa və insan artıq özünü orada faydalı hiss etmirsə, dəyişiklik qaçılmaz olur. Dəyişiklik bəzən insanın həyatına yeni nəfəs gətirir və onun potensialını üzə çıxarır.

Müasir dövrdə “sabitlik” anlayışı da dəyişib. Artıq sabitlik bir yerdə uzun müddət qalmaqla ölçülmür, əksinə, dəyişikliklərə çevik reaksiya vermə qabiliyyəti sabitliyin əsas göstəricisinə çevrilib. Qlobal iqtisadiyyatda, texnoloji yeniliklərin və rəqəmsal transformasiyanın hökm sürdüyü bir vaxtda, insan yalnız çevik düşünməklə, öyrənməklə və uyğunlaşmaqla ayaqda qala bilər. Buna görə də, iş dəyişmək artıq risk deyil, zərurət kimi qəbul olunur. Əlbəttə, bu qərar tələsik və emosional şəkildə deyil, planlı və məqsədyönlü şəkildə verilməlidir.

Nəticə etibarilə, iş yerini dəyişmək və ya bir yerdə qalmaq qərarı universal cavabı olmayan, fərdi xarakter daşıyan bir məsələdir. Əsas olan insanın öz dəyərlərini, məqsədlərini və imkanlarını düzgün qiymətləndirməsidir. Kimisi üçün sabit mühitdə illərlə işləmək rahatlıq və güvənlik simvoludur, kimisi üçün isə dəyişiklik həyatın ayrılmaz tərkib hissəsidir. Ən vacibi, seçilən yol insanı həm peşəkar, həm də mənəvi cəhətdən inkişaf etdirməlidir. Həyatın hər mərhələsində dəyişikliklərdən qorxmadan, amma düşünülmüş şəkildə hərəkət etmək insanın həm karyerasına, həm də daxili məmnuniyyətinə müsbət təsir göstərir. İş dünyasında uğur, təkcə sabitlikdə deyil, həm də düzgün anda dəyişiklik etmək cəsarətində gizlidir.

AzNews.az