Mədəniyyət Nazirliyinə Azərbaycan dili ilə bağlı yeni funksiyalar həvalə olunub - ŞƏRH

Prezident İlham Əliyevin imzaladığı yeni Fərmana əsasən, Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinə Azərbaycan dili və ədəbiyyatı ilə bağlı əlavə funksiyalar verilib. Belə ki, “Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi haqqında Əsasnamə”yə edilən dəyişikliklərə əsasən, nazirlik bundan sonra Azərbaycan dilinin tətbiqi, dil normalarına əməl olunması və bu sahədəki normativ hüquqi aktlara nəzarət funksiyasını icra edəcək. Eyni zamanda, Mədəniyyət Nazirliyi Azərbaycan dilinin inkişafını təmin etmək və Azərbaycan ədəbiyyatının xaricdə, eləcə də xarici ədəbiyyatın ölkə daxilində tanıdılması və təbliğini həyata keçirmək vəzifəsini də daşıyacaq. Fərmanda Nazirlər Kabinetinə Dövlət Dil Komissiyasının yeni tərkibi ilə bağlı təkliflərini hazırlayıb üç ay müddətində Prezidentə təqdim etməsi də tapşırılıb.

Bu qərarın kontekstində diqqət çəkən əsas məqam odur ki, Azərbaycan dilinin normativ tətbiqi və inkişafı artıq daha mərkəzləşdirilmiş və institusional əsasda həyata keçiriləcək. Mədəniyyət Nazirliyinə verilən bu funksiyalar texniki və hüquqi nəzarətdən əlavə, həm də milli dilin beynəlxalq mövqeyini və yaradıcı potensialını dəstəkləməyə yönəlmiş strateji mexanizm kimi dəyərləndirilə bilər. İctimai idarəetmədə dil siyasəti təkcə mədəni məsələ deyil, eyni zamanda sosial-iqtisadi davamlılıq və identitet baxımından da əhəmiyyət daşıyır. Bu çərçivədə Mədəniyyət Nazirliyinin məsuliyyət dairəsinin genişləndirilməsi, dilin hüquqi və praktik tətbiqinə nəzarət etməsi ilə inzibati səmərəliliyin artırılmasına da imkan verə bilər.

Bu dəyişikliklərin birbaşa maliyyə və ya ticarət göstəricilərinə dərhal təsiri gözlənilməsə də, orta və uzunmüddətli mərhələdə yumşaq iqtisadi mexanizmlər vasitəsilə nəticə doğuracağı ehtimal olunur. Xüsusilə yaradıcı sənayelər, nəşriyyat sektoru, tərcümə xidmətləri, beynəlxalq mədəni layihələr və dil təlimi bazarı bu transformasiyanın dolayı benefisiarları ola bilər. Azərbaycan dilinin xaricdə təbliğinə yönəlik təşəbbüslər isə diaspor siyasəti ilə paralel şəkildə ölkənin mədəni nüfuzunu artırmaqla yanaşı, təhsil turizmi və mədəni diplomatiya kanallarında yeni iqtisadi imkanlar da yarada bilər. 2023-cü il üzrə Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, Azərbaycanda yaradıcı sahələrdə əlavə dəyər yaradılması son üç ildə 14 faiz artıb və bu artımın əsas mənbələrindən biri mədəni kontentin istehsalı və yayılması ilə bağlı fəaliyyətlər olub. Beləliklə, dil və ədəbiyyatın tanıdılması yalnız mədəniyyətin qorunması deyil, həm də bu sahədə xidmət və məhsul dövriyyəsinin genişlənməsi baxımından da önəm daşıyır.

Xarici ədəbiyyatın Azərbaycanda tanıdılması və təbliği isə ictimai maarifləndirmə və intellektual resursların artırılması ilə yanaşı, yerli tərcümə bazarının genişlənməsi və çoxdilli nəşr mədəniyyətinin inkişafı üçün stimul ola bilər. Bu istiqamət, xüsusilə beynəlxalq kitab sərgilərində iştirak, tərcümə layihələri və qarşılıqlı nəşrlər vasitəsilə yerli yazıçı və ədəbiyyatşünaslar üçün yeni imkanlar aça bilər. Qeyd etmək lazımdır ki, müasir dünyada dil siyasəti informasiya texnologiyalarına və media platformalarına inteqrasiya ilə daha geniş təsir imkanına malikdir. Rəqəmsal kontent istehsalının artması və sosial medianın dilin yayılmasındakı rolu fonunda bu cür normativ dəyişikliklər həm də texnologiya ilə sinerji yaratmaqla praktiki faydalar vəd edir.

Normativ hüquqi çərçivənin möhkəmləndirilməsi isə idarəetmə və kommunikasiya baxımından dilin vahid standartlara əsasən istifadəsini təmin etməyə yönəlib. Bu, dövlət qurumlarında, media orqanlarında, təhsil və sənaye sahələrində dilin sabit və düzgün istifadəsini təşviq etməklə yanaşı, həm də hüquqi məsuliyyət mexanizmlərinin formalaşmasına şərait yarada bilər. Belə yanaşma xüsusilə dövlət xidmətlərinin və rəqəmsal platformaların lokalizasiyası baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycanda elektron xidmətlərin genişlənməsi və dövlətin rəqəmsallaşma strategiyaları dilin texniki tətbiqinə dair tələbləri daha da artırıb və bu, standartlaşdırmaya əsaslanan nəzarət ehtiyacını daha da aktuallaşdırır.

Nazirlər Kabinetinin Dövlət Dil Komissiyasının yeni tərkibi ilə bağlı təklif hazırlaması isə bu sahədə institusional koordinasiyanın yenilənəcəyinə işarədir. Bu dəyişiklik, mövcud komissiyanın struktur və funksional effektivliyinin artırılmasına, yeni çağırışlara cavab verən daha çevik bir idarəetmə modelinin qurulmasına imkan verə bilər. Komissiyanın tərkibində akademik, hüquqi və texnoloji sahələr üzrə nümayəndələrin olması ehtimalı, dil siyasətinin daha inklüziv və müasir yanaşmalarla həyata keçirilməsinə zəmin yarada bilər.

Bütün bu yanaşmalar fonunda Mədəniyyət Nazirliyinə verilən yeni funksiyalar Azərbaycan dilinin milli və beynəlxalq səviyyədə dayanıqlılığını artırmaq, eyni zamanda ədəbi və mədəni resursların iqtisadi potensialını daha effektiv formada istifadə etmək üçün yeni bir mərhələnin başlanğıcı kimi dəyərləndirilə bilər. Bu qərar təkcə mədəni identitetin qorunması deyil, həm də dilin strateji resurs kimi dəyərləndirildiyi və kompleks idarəetmə mexanizmi ilə dəstəkləndiyi yeni bir yanaşmanı əks etdirir.

Nuray,

AzNews.az