Rəqəmsal metro ödənişləri: Bakı nəqliyyatında yeni mərhələnin başlanğıcı - ŞƏRH

Bakı Metropolitenində rəqəmsal ödəniş sistemlərinin tətbiqi paytaxtın ictimai nəqliyyat infrastrukturunda yeni mərhələnin başlanğıcı kimi qiymətləndirilə bilər. Artıq sərnişinlər gedişhaqlarını yalnız BakıKart vasitəsilə deyil, həm də NFC funksiyasını dəstəkləyən bank kartları, eləcə də Apple Pay və Google Pay kimi qlobal ödəniş sistemləri ilə həyata keçirə bilirlər. Bir müddət sınaq rejimində işlədilən bu sistemin indi bütün stansiyalarda tətbiqi rəqəmsallaşmanın nəqliyyat sektorunda real istifadəyə keçdiyini göstərir. Əlavə olaraq, balanssız kartla bir dəfəlik keçid imkanı və ödəniş sonrası avtomatik bloklama kimi texniki yeniliklər də sistemin təhlükəsizliyini və müasirliyini artırır.

Bu addım əslində təkcə texnoloji yenilik deyil, həm də iqtisadi və sosial məzmun daşıyır. Qlobal miqyasda nəqliyyat sektorunda rəqəmsal ödəniş modellərinə keçid uzun müddətdir ki, smart şəhər konsepsiyasının əsas komponentlərindən biri sayılır. London, Seul və Stokholm kimi şəhərlərdə metro ödənişlərinin mobil və kart əsaslı modellərlə əvəzlənməsi həm xərclərin optimallaşdırılmasına, həm də nəqliyyat axınının idarəedilməsində çevikliyə gətirib çıxarıb. Bakı Metropolitenində bu istiqamətdə atılan addım da analoji prosesin yerli variantıdır. Burada məqsəd yalnız sərnişin rahatlığını artırmaq deyil, həm də nağdsız iqtisadi dövriyyəni stimullaşdırmaq, dövlətin rəqəmsal iqtisadiyyat strategiyasına uyğun ekosistem yaratmaqdır.

Rəqəmsal ödənişlərin artması bank sektorunun daxilində yeni dinamika yaradır. Məlumat axınının şəffaflaşması və ödənişlərin izlənəbilən olması maliyyə sistemində risklərin azaldılmasına xidmət edir. Bununla yanaşı, NFC texnologiyasının tətbiqi tranzaksiya sürətini artırır və pik saatlarda yaranan sıxlıqları müəyyən qədər azalda bilir. Həmçinin bu, bank kartlarının və mobil tətbiqlərin gündəlik həyatdakı funksional əhəmiyyətini artırır. Apple Pay və Google Pay kimi qlobal sistemlərin yerli infrastrukturla inteqrasiyası Azərbaycanın beynəlxalq maliyyə texnologiyaları (fintech) bazarına daha açıq və uyğun mövqedə olduğunu nümayiş etdirir.

Sistemin sosial tərəfi də diqqətəlayiqdir. Nağdsız ödəniş modelinə keçid təkcə texnologiyaya uyğunlaşma deyil, həm də vətəndaşların maliyyə davranışlarının dəyişməsi deməkdir. Bu dəyişiklik uzunmüddətli dövrdə ölkədə maliyyə savadlılığının artmasına və elektron bankçılığın genişlənməsinə təkan verə bilər. Ənənəvi nağd ödəniş vərdişlərindən imtina edən gənc nəsil üçün bu keçid təbii olsa da, yaşlı nəsil üçün adaptasiya mərhələsi tələb oluna bilər. Buna görə də ictimai maarifləndirmə və ödəniş infrastrukturlarında bərabər əlçatanlıq prinsipinin qorunması önəm kəsb edir.

Dünya təcrübəsi göstərir ki, rəqəmsal ödəniş sistemlərinin nəqliyyata inteqrasiyası həm də dövlətlərin iqtisadi səmərəliliyinə təsir göstərir. Misal üçün, Sinqapur və Yaponiyada metro ödənişlərinin tam rəqəmsallaşdırılması nəticəsində əməliyyat xərcləri azalıb, gəlir uçotunda itkilər minimuma enib. Bakı üçün bu model uzunmüddətli perspektivdə sərnişin axınının və gəlir strukturunun daha şəffaf şəkildə idarə olunmasına gətirib çıxara bilər. Eyni zamanda, bu yenilik ölkənin beynəlxalq nəqliyyat layihələri və smart city konsepsiyası ilə inteqrasiyasına da töhfə verəcək.

Metropolitenin bu təşəbbüsü həm texnoloji, həm də iqtisadi baxımdan Azərbaycanın urban inkişaf strategiyasına uyğun addımdır. Rəqəmsallaşma artıq seçilmiş istiqamət deyil, qaçılmaz reallıqdır. İndi əsas məsələ bu sistemlərin effektiv idarə olunması, texniki dayanıqlığın təmin edilməsi və vətəndaşların rəqəmsal mədəniyyətinin formalaşdırılmasıdır. Yalnız bu halda rəqəmsal ödəniş infrastrukturunun potensialı tam reallaşa bilər.

Nuray,

Aznews.az