Türk ölkələrinin milli kitabxanaları 30 ildən sonra ilk dəfə birləşir - ŞƏRH

Azərbaycanın təşəbbüsü ilə Türk dünyasının milli kitabxanalarının Assosiasiyasının yaradılması ideyası mədəni, elmi və institusional əməkdaşlıq müstəvisində yeni bir mərhələ açır. Bu təşəbbüs, uzun illərdir müxtəlif səbəblərdən koordinasiyalı şəkildə fəaliyyət göstərə bilməyən türk dövlətlərinin kitabxana sistemlərini vahid platforma altında birləşdirməyə yönəlib. Azərbaycan Milli Kitabxanasının direktoru Kərim Tahirovun Daşkənddə keçirilən beynəlxalq konqresdə bu ideyanı təqdim etməsi, mədəni irs və intellektual mübadilənin regional miqyasda dərinləşməsi istiqamətində strateji addım kimi qiymətləndirilə bilər.

Mədəni irsin qorunması və elmi biliklərin paylaşımı sahəsində milli kitabxanaların rolu hər zaman xüsusi əhəmiyyət daşıyıb. Rəqəmsal texnologiyaların və informasiya sistemlərinin inkişaf etdiyi müasir dövrdə kitabxanalar artıq yalnız arxiv və saxlama məkanı deyil, həm də bilik və innovasiyanın qlobal dövriyyəsinə qoşulan əsas mərkəzlərə çevrilib. Bu kontekstdə türk dövlətləri arasında vahid kitabxana assosiasiyasının formalaşdırılması yalnız mədəni müstəvidə deyil, həm də elmi, təhsil və informasiya mübadiləsində dayanıqlı əməkdaşlıq imkanlarını artıracaq.

Assosiasiyanın yaradılması həm də intellektual kapitalın paylaşılmasına və ortaq ədəbi irsin sistemli şəkildə təqdim olunmasına xidmət edir. Türk xalqları arasında ortaq mədəni kodların, ədəbi dəyərlərin və tarixi yaddaşın qorunması üçün belə bir platforma mühüm elmi-sosioloji dəyərə malikdir. Azərbaycanın 2019-cu ildən etibarən 500-dən çox türk dünyasına aid ədəbi əsərin elektron versiyasını əldə etməsi və nəşr etməsi, bu istiqamətdə atılmış praktik addımların nümunəsidir. Bu fəaliyyət yalnız bilik bazasının genişlənməsi ilə məhdudlaşmır, həm də mədəni diplomatiya vasitəsi kimi çıxış edir.

Qlobal səviyyədə milli kitabxanalararası əməkdaşlıq UNESCO və Beynəlxalq Kitabxanalar Assosiasiyası (IFLA) kimi qurumların dəstəyi ilə informasiya resurslarının açıq paylaşımı və mədəni müxtəlifliyin qorunması istiqamətində artıq onilliklərdir formalaşmış tendensiyadır. Bu baxımdan, türk ölkələrinin vahid assosiasiyası regional səviyyədə oxşar modelin tətbiqi kimi dəyərləndirilə bilər. Belə bir birlik, rəqəmsallaşma, intellektual mülkiyyətin qorunması və elmi resurslara çıxış məsələlərində koordinasiyanı gücləndirəcək.

Bundan əlavə, assosiasiyanın formalaşması türk dövlətləri arasında yumşaq güc (soft power) mexanizmlərinin möhkəmlənməsinə də xidmət edir. Kitabxanalar yalnız mədəniyyət daşıyıcısı deyil, həm də milli kimliyin, dilin və düşüncə tərzinin daşıyıcılarıdır. Ortaq kitabxana platformasının qurulması bu kimliyi vahid mədəni ekosistemdə təqdim etmək imkanı yaradır. Azərbaycan bu istiqamətdə təşəbbüskar ölkə kimi regionda intellektual və mədəni liderlik mövqeyini daha da gücləndirir.

Kərim Tahirovun qeyd etdiyi kimi, xaricdəki muzey və şəxsi kolleksiyalarda olan milli artefaktların vətənə qaytarılması istiqamətində aparılan fəaliyyətlər də bu yanaşmanın bir hissəsidir. Bu təşəbbüslər milli mədəni irsin qorunması ilə yanaşı, onun beynəlxalq elmi dövriyyəyə daxil olmasına da şərait yaradır. Beləliklə, həm mədəni, həm də iqtisadi baxımdan bu proses uzunmüddətli perspektivdə Azərbaycan və digər türk dövlətlərinin mədəni brendləşməsinə, turizm və nəşriyyat sektorlarının inkişafına təkan verə bilər.

Bu təşəbbüsün həyata keçirilməsi türk dünyasının informasiya mühitində yeni inteqrasiya mərhələsi formalaşdıra bilər. Rəqəmsal kitabxana sistemlərinin inteqrasiyası, ortaq kataloq bazalarının yaradılması, ədəbi və elmi məlumat mübadiləsinin vahid standartlara uyğunlaşdırılması kimi addımlar, həm mədəni həm də elmi sinerjini artıracaq. Bütün bunlar türk xalqlarının ortaq tarixi yaddaşının qorunması və gələcək nəsillərə ötürülməsi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır.

Azərbaycanın bu prosesdə öncül rolu, ölkənin mədəni diplomatiya və regional əməkdaşlıq siyasətinin davamlı və məqsədyönlü olduğunu bir daha təsdiqləyir. Türk dünyasının milli kitabxanalarının Assosiasiyası təkcə mədəni inteqrasiyanın deyil, həm də elmi tərəfdaşlığın güclənməsi üçün yeni bir strateji mərkəzə çevrilə bilər.

Nuray,

Aznews.az