Azərbaycan vətəndaşları Türkiyədə ev alışını 9 %-ə yaxın artırıb - ŞƏRH

2025-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında Azərbaycan vətəndaşlarının Türkiyədə daşınmaz əmlak alışı artım nümayiş etdirib. Rəsmi məlumata görə, bu dövrdə 741 mənzil satışı qeydə alınıb ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 8,6 faiz çoxdur. Təkcə oktyabr ayında 96 mənzil alınıb və Azərbaycan vətəndaşları Türkiyədə ev alan əcnəbilər arasında altıncı pilləyə yüksəlib. Ümumi mənzərə isə göstərir ki, xarici vətəndaşlara satış ümumilikdə azalsa da, Azərbaycan vətəndaşlarının aktivliyi əks tendensiya sərgiləyib.

Son illərdə Türkiyədə əcnəbilərə daşınmaz əmlak satışı qlobal miqyasda kapital axınlarının istiqamət dəyişməsinin bir göstəricisidir. 2021-2023-cü illərdə pandemiyadan sonra yaranan ucuz kreditlər və valyuta dəyərlənmələri nəticəsində mənzil bazarı xarici alıcılar üçün daha əlverişli idi. Lakin 2024-cü ildən etibarən Türkiyənin maliyyə siyasətində sərtləşmə, yüksək faiz dərəcələri və yaşayış dəyərinin artması satış dinamikasında azalma yaradıb. Bununla belə, Azərbaycan vətəndaşlarının bu bazarda marağının artması bir neçə iqtisadi və sosial amillə izah oluna bilər.

Birincisi, Türkiyə bazarının coğrafi yaxınlığı, dil və mədəni oxşarlıqlar daşınmaz əmlak alıcıları üçün risk faktorlarını minimuma endirir. Digər tərəfdən, son illərdə Türkiyədə təhsil alan və fəaliyyət göstərən azərbaycanlıların sayında artım, ailə və biznes məqsədli uzunmüddətli yaşayış planlarının formalaşmasına səbəb olub. Bu da mənzil alışı istiqamətində real tələb yaradır. İkincisi, Azərbaycanın daxili iqtisadi sabitliyi, valyuta bazarındakı nisbətən dayanıqlı vəziyyət və artan gəlir səviyyəsi bir çox ailələrə xaricdə investisiya imkanlarını dəyərləndirməyə şərait yaradıb.

Qlobal səviyyədə isə daşınmaz əmlakın sərmayə vasitəsi kimi rolu dəyişir. ABŞ və Avropa ölkələrində artan ipoteka faizləri, Çində daşınmaz əmlak sektorundakı böhran və Yaxın Şərq regionunda geosiyasi qeyri-müəyyənliklər investorları daha sabit və mədəni cəhətdən yaxın bazarlara yönəldir. Türkiyə bu mənada regional mərkəz kimi çıxış edir. Buna baxmayaraq, ümumi satışlarda azalma göstərir ki, xarici kapital axını struktur baxımından dəyişir və daha çox fərdi, seçilmiş istiqamətlər üzrə formalaşır. Azərbaycan vətəndaşlarının payının artması bu dəyişimin lokal təzahürü kimi qiymətləndirilə bilər.

Digər tərəfdən, Türkiyədə daşınmaz əmlak bazarındakı qiymət artımı və lirənin dəyər itirməsi paradoksal təsir yaradır. Yerli alıcılar üçün mənzil almaq çətinləşdiyi halda, dollar və ya manatla gəlir əldə edən xarici alıcılar üçün bu vəziyyət nisbi üstünlük yaradır. Bu səbəbdən Azərbaycan vətəndaşlarının alqı-satqı göstəricilərində artım təkcə maraq və emosional bağlılıqla deyil, həm də iqtisadi rasionallıqla izah olunur. Türkiyənin bir çox şəhərlərində, xüsusilə İstanbul, Antalya və İzmir kimi regionlarda daşınmaz əmlakın gəlir dərəcəsi, kirayə bazarının sabitliyi və turizm potensialı bu sahəni gəlirli sərmayə istiqamətinə çevirib.

Bununla yanaşı, Avropa İttifaqı ölkələrində daşınmaz əmlak vergilərinin artması, miqrasiya siyasətlərinin sərtləşməsi və əcnəbilərin yaşayış icazəsinə dair tələblərin çətinləşməsi də investorların diqqətini Türkiyə kimi alternativlərə yönəldib. Azərbaycan vətəndaşları üçün bu, həmçinin yaşayış, təhsil və biznes üçün ikili imkanlar təqdim edən bir strateji seçimdir. Qlobal miqyasda daşınmaz əmlakın yalnız mənzil deyil, həm də sərmayə və sosial status göstəricisi kimi qəbul olunması tendensiyası bu davranış modelini daha da gücləndirir.

Prosesin davamı baxımından əsas məsələ bu marağın sabit trenda çevrilib-çevrilməyəcəyidir. Əgər Türkiyədə inflyasiya səviyyəsi nəzarətə alınarsa və daşınmaz əmlak sektoruna dövlət tənzimləmələri investor üçün daha şəffaf mühit yaratsa, Azərbaycan vətəndaşlarının bu bazara marağı daha da arta bilər. Lakin iqtisadi qeyri-müəyyənliklərin davam etməsi və valyuta risklərinin yüksəlməsi vəziyyətində, bu artım tendensiyası sabit qalmaya bilər.

Beləliklə, Azərbaycan vətəndaşlarının Türkiyədə daşınmaz əmlak alışı təkcə fərdi iqtisadi qərar deyil, həm də regionun maliyyə və sosial dinamikasında baş verən dəyişikliklərin bariz göstəricisidir. Bu istiqamətdə artan maraq həm sosial-mədəni əlaqələrin dərinləşməsi, həm də regional inteqrasiya baxımından diqqətəlayiqdir.

Nuray,

Aznews.az