Azərbaycanın mal əti idxalı yeni mərhələyə daxil olur - ŞƏRH

Azərbaycanın iribuynuzlu heyvan əti idxalı ilə bağlı son statistika 2024-cü ilin ilk on ayında həm həcmi, həm də dəyər strukturunu diqqət mərkəzinə gətirir. Rəsmi məlumatlara əsasən, ölkə bu dövrdə 9 min 708 ton mal əti idxal edib və bu tədarükün ümumi dəyəri 39,8 milyon ABŞ dolları təşkil edib. İl ərzində idxalın dəyər ifadəsində artmasına baxmayaraq, fiziki həcmin cüzi azalması qlobal bazarda qiymət faktorunun daha həlledici rol oynadığını göstərir və məsələni sadəcə tədarük həcmi yox, daha geniş iqtisadi kontekstdə dəyərləndirməyi zəruri edir.

Qlobal miqyasda mal əti bazarı son illər bir neçə paralel tendensiyanın təsiri altındadır. İqlim dəyişiklikləri, yem xərclərinin artması, logistik zəncirlərdə qeyri-sabitlik və bəzi əsas istehsalçı ölkələrdə ixrac məhdudiyyətləri dünya bazarında qiymətlərin yüksəlməsinə səbəb olub. FAO və digər beynəlxalq qurumların açıqlamalarına görə, 2023-2024-cü illərdə mal əti üzrə orta ixrac qiymətləri bir çox regionlarda artım göstərib. Bu fonda Azərbaycanın idxal etdiyi ətin həcmi azalsa da, ümumi dəyərin artması qlobal qiymət dinamikasının daxili statistikaya birbaşa təsir etdiyini təsdiqləyir.

İdxal coğrafiyasının strukturuna baxdıqda Ukraynanın hələ də əsas tədarükçü mövqeyini qoruduğu görünür. Bununla belə, Ukraynadan idxalın həm dəyər, həm də kəmiyyət baxımından azalması diqqət çəkir. Müharibə şəraiti, istehsal və logistika imkanlarının məhdudlaşması bu azalmanı izah edən əsas amillər sırasındadır. Eyni zamanda Braziliya, Belarus və Hindistandan idxalın artması Azərbaycanın tədarük risklərini diversifikasiya etməyə çalışdığını göstərir. Xüsusilə Braziliya qlobal mal əti bazarında ən böyük ixracatçılardan biri kimi qiymət və həcmlər üzrə daha stabil təchizat imkanları təqdim edir. Hindistandan idxalın artımı isə daha çox dondurulmuş məhsullar üzrə alternativ bazarların axtarışı ilə bağlıdır və bu, qiymət balansının qorunmasında mühüm rol oynayır.

Bu il Kanadadan ilk dəfə cüzi həcmdə də olsa tədarükün həyata keçirilməsi statistik baxımdan simvolik görünsə də, strateji baxımdan əhəmiyyətlidir. Bu addım Azərbaycanın uzunmüddətli perspektivdə daha geniş coğrafi bazarlara çıxış imkanlarını test etdiyini göstərir. Qlobal ticarətdə qeyri-müəyyənliyin artdığı bir dövrdə alternativ təchizat kanallarının mövcudluğu ərzaq təhlükəsizliyi baxımından mühüm üstünlük hesab olunur.

Daxili bazar kontekstində idxal strukturundakı bu dəyişikliklər qiymətlərin formalaşmasına dolayı təsir göstərir. Azərbaycanda mal ətinə tələbatın əhəmiyyətli hissəsi yerli istehsal hesabına ödənilsə də, idxal bazardakı balansı qoruyan amil kimi çıxış edir. Qlobal qiymət artımları fonunda idxalın dəyərinin yüksəlməsi pərakəndə bazarda qiymət təzyiqlərinin yaranmaması üçün tədarük mənbələrinin şaxələndirilməsini daha da aktual edir. Dövlətin aqrar sektorun inkişafı və heyvandarlığın məhsuldarlığının artırılması istiqamətində həyata keçirdiyi tədbirlər bu kontekstdə uzunmüddətli stabilliyin əsas dayağı kimi çıxış edir.

Mövcud tendensiyalar göstərir ki, yaxın dövrdə mal əti idxalında kəskin sıçrayışlardan çox, struktur dəyişiklikləri daha real ssenari kimi görünür. Qlobal bazarda qiymətlərin yüksək səviyyədə qalması idxalın dəyər göstəricilərini müəyyən müddət ərzində təsir altında saxlaya bilər. Eyni zamanda əsas tədarükçülər arasında pay bölgüsünün dəyişməsi, yeni bazarların sınaqdan keçirilməsi və regional risklərin nəzərə alınması Azərbaycanın idxal siyasətinin daha çevik və praqmatik xətt üzrə formalaşdığını göstərir. Bu yanaşma qlobal qeyri-sabitlik şəraitində daxili bazarın təminatlı qalmasına xidmət edən rasional iqtisadi model kimi qiymətləndirilə bilər.

Aznews.az