Bakı Limanında konteyner aşırması rekord həddə çatıb - ŞƏRH

Bu il Bakı Beynəlxalq Dəniz Limanında konteyner aşırmasının 104–105 min TEU səviyyəsinə çatdırılması planı Azərbaycanın tranzit və logistika xəritəsində mövqeyinin gücləndiyini göstərən mühüm göstərici kimi çıxış edir. Limanda ilk dəfə olaraq illik konteyner dövriyyəsinin 100 min TEU həddini keçməsi, ötən illə müqayisədə təxminən 40 faiz artımın gözlənilməsi və 2026-cı il üçün daha yüksək göstəricilərin proqnozlaşdırılması regionda yük axınlarının strukturunda baş verən dəyişiklikləri aydın şəkildə ortaya qoyur.

Qlobal konteyner daşımaları bazarında son illər müşahidə olunan əsas tendensiyalardan biri alternativ marşrutlara marağın artmasıdır. Pandemiyadan sonra dəniz logistikasında yaranan tıxaclar, Qırmızı dəniz və Süveyş kanalı ətrafında risklərin yüksəlməsi, eləcə də geosiyasi gərginliklər Asiya ilə Avropa arasında daşımaların daha çevik və təhlükəsiz yollar üzərindən həyata keçirilməsini aktuallaşdırıb. Bu kontekstdə Orta Dəhliz kimi tanınan Transxəzər marşrutu beynəlxalq daşıyıcılar üçün real alternativə çevrilib. Bakı Limanında konteyner dövriyyəsinin artması məhz bu marşrut üzrə yük axınlarının intensivləşməsi ilə birbaşa əlaqəlidir.

Statistik dinamika göstərir ki, 2024-cü ildə 76 min TEU səviyyəsində olan konteyner aşırmasının bir il ərzində 100 min TEU həddini keçməsi təkcə kəmiyyət artımı deyil, həm də yük strukturunda keyfiyyət dəyişikliyidir. Qlobal ticarətdə konteynerləşmə səviyyəsi artdıqca, tranzit ölkələr üçün əsas üstünlük sürət, etibarlılıq və multimodal əlaqələrin səmərəliliyi ilə ölçülür. Bakı Limanı dəmir yolu və avtomobil nəqliyyatı ilə inteqrasiya olunmuş logistika zəncirinin mərkəzində yerləşməklə bu tələblərə cavab verən platformaya çevrilir.

Limanın konteyner aşırma gücünün 150 min TEU-dan 260 min TEU-yə qədər artırılması planı isə qlobal təcrübədə müşahidə olunan qabaqlayıcı infrastruktur yanaşmasına uyğundur. Dünya Bankının və Beynəlxalq Nəqliyyat Forumunun hesabatlarında qeyd olunur ki, tranzit ölkələrdə liman və terminalların mövcud yük həcmlərinə uyğun deyil, potensial artımı nəzərə alaraq genişləndirilməsi uzunmüddətli rəqabət üstünlüyü yaradır. Əks halda, artan tələbat fonunda yaranan tutum məhdudiyyətləri yük axınlarının alternativ marşrutlara yönəlməsinə səbəb ola bilər.

Bakı Limanının inkişaf planları həm də regional rəqabət kontekstində əhəmiyyət daşıyır. Xəzər hövzəsində limanlar arasında konteyner daşımaları üzrə rəqabət getdikcə güclənir və bu şəraitdə texniki imkanların genişləndirilməsi, əməliyyat sürətinin artırılması və logistika xidmətlərinin şaxələndirilməsi əsas fərqləndirici amillərdən birinə çevrilir. Bakı Limanında konteyner dövriyyəsinin artması Azərbaycanın tranzit ölkə kimi etibarlılığını möhkəmləndirir və beynəlxalq yük sahibləri üçün marşrut seçimində risklərin azaldılmasına töhfə verir.

Eyni zamanda konteyner daşımalarının artımı milli iqtisadiyyat üçün dolayı təsirlərlə də müşayiət olunur. Logistika xidmətləri, dəmir yolu daşımaları, anbar və terminal infrastrukturu, eləcə də əlavə dəyər yaradan xidmətlər konteyner axınlarının həcmi ilə birbaşa əlaqəlidir. Qlobal təcrübə göstərir ki, konteyner dövriyyəsində hər 10 faiz artım logistika sektorunda məşğulluq və xidmət gəlirlərində nəzərəçarpan genişlənmə yaradır. Bu baxımdan Bakı Limanında planlaşdırılan göstəricilər ölkənin nəqliyyat-logistika sektorunun iqtisadi çəkisinin artmasına real zəmin formalaşdırır.

Bakı Beynəlxalq Dəniz Limanında konteyner aşırmasının sürətli artımı qlobal ticarət marşrutlarında baş verən struktur dəyişikliklərinin regional səviyyədə konkret nəticəsi kimi qiymətləndirilə bilər. Planlaşdırılan tutum artımı və orta müddətli proqnozlar göstərir ki, liman mövcud tendensiyalara uyğun olaraq yalnız cari tələbatı deyil, gələcək yük axınlarını da qarşılamağı hədəfləyir. Bu yanaşma Azərbaycanın Orta Dəhlizdəki mövqeyinin möhkəmlənməsinə və tranzit potensialının daha dayanıqlı əsaslar üzərində inkişafına imkan yaradır.

Aznews.az