“Ankara istərdi ki, ABŞ qoşunları Əfqanıstandan çıxdığı kimi Suriya və İraqdan da çıxsın" “Ankara istərdi ki, ABŞ qoşunları Əfqanıstandan çıxdığı kimi Suriya və İraqdan da çıxsın"

"ABŞ ordu yeritdiyi dövlətlərin sərvətlərini talan etməklə məşğul olur"

“Ankara istərdi ki, ABŞ qoşunları Əfqanıstandan çıxdığı kimi Suriya və İraqdan da çıxsın"

Bu sözləri Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Amerikanın CBS telekanalına müsahibəsində deyib.

“Əlbəttə, əgər seçim şansı məndə olsaydı istərdim ki, onlar Əfqanıstandan çıxdıqları kimi Suriya və İraqdan da çıxsınlar”, - Ərdoğan jurnalistin sualına cavab olaraq bildirib.

Onun sözlərinə görə, əgər bu regionda sülhün təmin edilməsindən danışılırsa, orada qalmağın mənası da yoxdur: “Biz, sadəcə olaraq, bu xalqlara, hökumətlərə qərarı özlərinin verməsinə imkan yaratmalıyıq”.

Amerika qoşunlarının çıxdığı yerlərdə sülh, əmin-amanlıq olurmu? Yaxın Şərqin qaynar nöqtələrində sülhün yaranacağı inandırıcıdırmı?

Hamıya aydındır ki, ABŞ qoşunlarının çıxması şərt deyil, ordu çıxsa da, siyasət qalır, barmaq qalır.

Siyasi şərhçi Əhəd Məmmədli Yaxın Şərqdə münaqişələrin dayandırılmasının yeganə bir yolunu görür: “Amerika və ya fərq etməz digər işğalçı ölkənin qoşunlarının başqa ölkə ərazisində qaldığı yerdə sülh əmin-amanlıq ola bilməz. İşğalçı ordular işğal etdiyi ərazilərdən çıxmadıqca bütün günahlar onların üzərində qalır. Əksinə, işğalçı ordular işğal etdiyi ölkədən çıxdığı halda əgər yenə də həmin ölkədə sülh əmin-amanlıq bərqərar olmursa, bu artıq həmin ölkənin günahına çevrilir. Ona görə Amerika işğal etdiyi ölkələrdən çıxmalıdır ki, günah, ittiham oxlarını öz üzərindən götürə bilsin. Yaxın Şərq ölkələrində xalqın sevdiyi, seçdiyi liderlər hakimiyyətə gəlsə, bu regionda nəhayət ki, sülh də, əmin-amanlıq da olar. Təəssüf ki, Amerika, Rusiya, Fransa kimi ölkələr Yaxın Şərqdə sülhün, əmin-amanlığın bərqərar olmasına imkan vermirlər. Siz dediyiniz kimi, barmaq, çomaqlarını Yaxın Şərqə soxurlar və aranı bir-birinə qatırlar. Yaxın Şərq Türkiyənin nəzarətinə verilməlidir ki, orada yenidən qayda-qanun olsun. Yaxın Şərq Osmanlı Türkiyəsinin nəzarəti altında olanda oralar gül-çiçək idi. Türk o torpaqlardan gedəndən sonra oradan hələ də qan axır. Qanı Yaxın Şərqdə dayandırmağın bir yolu var, türk yenidən oralara qayıtmalıdır”.

Azər Hüseynov: “Amerika Avrasiyadan getməlidir”

Siyasi ekspert Azər Hüseynov Amerikanın oradan getməsində maraqlı olan gücləri sadaladı: “Amerika qoşunlarının çıxarılması yaxşı olardı. Çünki sahədə hərbi gücün yoxdursa, siyasətin natamamdır, demək. Ona görə də sayın Ərdoğan bilir nə deyir. Amerika Avrasiyadan getməlidir. Ondan sonra yerli assimetrik aktorlar və PYD kimi güclər zəifləyəcəkdir. Bütün bunlar yeni Avrasiyaya gedən yoldur. Amerikanın getməsində maraqlı olanlar Türkiyə, Britaniya, o cümlədən bizik. Barmağa gəldikdə isə o barmaq artıq həmin barmaq deyildir”.

Politoloq Niyaməddin Orduxanlının ABŞ-a yönəlik fikirləri kifayət qədər sərtdir: “İlk öncə sual olmalıdır ki, niyə ABŞ-ın ordusu başqa ölkələrdə olmalıdır?! Hansı əsaslarla min kilomterlərlə ABŞ-dan aralı ölkələrə ordu yeritməlidir? Bütün bunlar beynəlxalq hüququn ABŞ tərəfindən kobud şəkildə pozulmasıdır. Hətta ABŞ BMT Təhlükəsizlik Şurasının qərarı olmadan İraqa ordu yeritdi. Adını da qoydu ki, deyəsən İraqda nüvə başlığı var. İşğal edəndən sonra da bəyan etdi ki, İraqda heç bir nüvə başlığı yoxdur. Bu gün açıq şəkildə deyə bilər ki, ABŞ ordusunu yeritdiyi ölkələrə məhz iqtisadi maraqlarını təmin etmək, həmin ölkələrin təbii sərvətlərini, neft, qaz, qızıl və s. əldə etmək üçün yerləşdirir. İşğal etdikdən sonra o ölkənin daşına qədər ABŞ-a daşıyır. Bunu hamı bilir və görür. Heç kim də ABŞ-ın bu siyasətinə etiraz etmir. İşğal etdikləri ölkələri 20 ildən sonra tərk edir. Bu gün hörmətli Ərdoğanın ABŞ qoşunlarının Əfqanıstandan çıxdığı kimi Suriya və İraqdan da çıxması fikri çox doğru yanaşmadır. Heç kim cəsarət edib, bunu dilə gətirmək istəmir. Nəyə görə? ABŞ-dan qorxduqları üçün. Amma Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Amerikanın CBS telekanalına müsahibəsində çəkinmədən ”Əlbəttə, əgər seçim şansı məndə olsaydı istərdim ki, onlar Əfqanıstandan çıxdıqları kimi Suriya və İraqdan da çıxsınlar" deyir. Amerika qoşunlarının çıxdığı yerlərdə sülh, əmin-amanlıq olurmu? Qətiyyən olmur. Əksinə, daha böyük fəlakətlərlə üzbəüz qalırlar. 20 il silahlanmış xalq bir-birinə qarşı amansız mübarizəyə başlayır. Bir faktı deyim ki, ABŞ ordusunun daxil olduğu ölkələr, ən azından 100 il geriləyirlər. Şəhərlər viran qalır, dağıdılır, xalqların inkişaf səviyyəsi geriləyir. 20 il müharibə ilə üzləşən dövlət necə inkişaf edə bilər? Yaxın Şərqin qaynar nöqtələrində sülhün yaranacağı da inandırıcı deyil. Və buna heç kim inanmır. ABŞ qoşunlarının çıxması şərt deyil, ordu çıxsa da, siyasət qalır, ABŞ öz nəzarət imkanlarını özündə saxlayır. O dövlətlərdə yaşayan xalqlar bir-biri ilə silahlı toqquşmalara başlayırlar. Hətta tayfalara bölünərək mübarizə aparırlar".