Qida israfı: Gündəlik həyatımızın gizli problemi

Qida israfı müasir dövrdə həm iqtisadi, həm də ekoloji baxımdan ciddi problemlərdən biri kimi çıxış edir. Əldə olunan statistikalara əsasən dünyada istehsal olunan ərzağın təxminən üçdə biri istifadəsiz qalır və atılır. Bu, yalnız milyonlarla insanın aclıqla üzləşdiyi reallıq fonunda sosial ədalətsizliyi artırmır, həm də ekoloji tarazlığa ağır zərbə vurur. Çünki israf olunan qida ilə yanaşı onun istehsalı üçün sərf olunan su, enerji və digər resurslar da boşa gedir. Bu baxımdan qida israfının qarşısının alınması qlobal əhəmiyyət daşıyan məsələdir və hər bir fərdin, ailənin və cəmiyyətin üzərinə məsuliyyət qoyur.

Qida israfının qarşısını almağın ilk yolu düzgün planlaşdırmadır. Ailələr bazarlığa çıxmazdan əvvəl ehtiyac siyahısı tərtib etməli və yalnız lazım olan məhsulları almalıdır. Plansız alış-veriş çox zaman istifadə edilməyən məhsulların sonradan atılmasına gətirib çıxarır. Digər mühüm addım məhsulların düzgün saxlanmasıdır. Soyuducu rejimlərinin düzgün istifadəsi, məhsulların tarixlərinə diqqət yetirilməsi və anbar şəraitinin qorunması qidanın uzunömürlü olmasına imkan yaradır. Evdə qalan yeməklərin təkrar istifadəsi də praktik və səmərəli üsullardan biridir. Məsələn, artıq qalan tərəvəzlərdən şorba, salat və ya sous hazırlanması israfın qarşısını ala bilər.

Restoran və ictimai iaşə sektorunda da məsələ aktuallığını qoruyur. Bir çox ölkələrdə artıq yeməklərin xeyriyyə təşkilatlarına yönləndirilməsi təcrübəsi mövcuddur. Azərbaycanda da bu tip təşəbbüslərin tətbiqi həm sosial həm də humanitar baxımdan faydalı ola bilər. Bundan başqa texnologiya sahəsində yaradılan müxtəlif mobil tətbiqlər qida israfının qarşısını almağa kömək edir. Belə tətbiqlər vasitəsilə restoranlar günün sonunda artıq qalan yeməkləri daha aşağı qiymətlə müştərilərə təklif edə bilirlər.

Qida israfının azaldılması həm də ekoloji davamlılıq baxımından vacibdir. Çünki qida tullantıları çürüdükdə atmosferə metan qazı buraxır ki, bu da iqlim dəyişikliyinə təsir edən əsas faktorlardan biridir. Buna görə də həm fərdi səviyyədə həm də dövlət siyasətləri çərçivəsində bu məsələyə ciddi yanaşmaq tələb olunur. Maarifləndirmə kampaniyaları, təhsil proqramları və qida istehsalı ilə məşğul olan şirkətlərin məsuliyyətli yanaşmaları problemin miqyasını azalda bilər.

Beləliklə, qida israfının qarşısının alınması həm sosial həm iqtisadi həm də ekoloji baxımdan mühüm əhəmiyyət daşıyır. Bu prosesdə hər kəsin üzərinə vəzifə düşür. Fərdlər ehtiyaclarını düzgün planlaşdırmalı, şirkətlər məsuliyyətli istehsala üstünlük verməli, dövlətlər isə bu istiqamətdə qanunvericilik və təşviqedici mexanizmlər formalaşdırmalıdır. Yalnız bu halda həm təbii resursların qorunması təmin edilə bilər, həm də aclıqla mübarizədə mühüm addım atılmış olar.

AzNews.az