Yaddaşı gücləndirən qidalar: Rozmarin, qreypfrut və qozun beyin sağlamlığına təsiri

Qida və yaddaş arasındakı əlaqə son illərdə elmi araşdırmaların diqqət mərkəzində olmuşdur. Müxtəlif qidaların beyin funksiyaları, yaddaş və diqqət üzərindəki təsirləri barədə aparılan tədqiqatlar göstərir ki, bəzi təbii qidalar nevroloji sağlamlığa müsbət təsir göstərərək kognitiv qabiliyyətləri gücləndirə bilər. Bu qidaların tərkibində olan vitaminlər, antioksidantlar, yağ turşuları və digər bioaktiv maddələr beyin hüceyrələrinin qorunmasına, sinir ötürülməsinin yaxşılaşmasına və neyroplastiklik proseslərinin güclənməsinə kömək edir.

Rozmarin bitkisi qədimdən yaddaşı gücləndirən vasitə kimi tanınır. Müasir elmi araşdırmalar da bunu təsdiqləyir. Rozmarin yağı ilə aparılan tədqiqatlar göstərir ki, onun aroması yaddaşın qısa müddətli saxlanma və xatırlama funksiyalarını müsbət təsir edir. Rozmarin tərkibindəki karnozik turşu beyin hüceyrələrini oksidativ stressdən qorumağa kömək edir və bu xüsusiyyət onu yaşla bağlı yaddaş zəifləməsinin qarşısını almaqda potensial vasitəyə çevirir. Bundan əlavə, rozmarin beyindəki asetilxolin adlı neyrotransmitterin səviyyəsini artıraraq sinir hüceyrələri arasında ötürülməni gücləndirə bilər ki, bu da diqqət və öyrənmə qabiliyyətini yaxşılaşdırır.

Qreypfrut meyvəsi də beyin sağlamlığı baxımından diqqətəlayiqdir. Onun tərkibindəki C vitamini güclü antioksidant təsirə malikdir və beyində sərbəst radikalların yaratdığı zədələnmələrin qarşısını almağa yardımçı olur. Bundan əlavə, qreypfrut flavonoidlər baxımından da zəngindir və flavonoidlərin beyindəki qan dövranını yaxşılaşdıraraq sinir hüceyrələrinin funksiyalarını dəstəklədiyi məlumdur. Tədqiqatlar göstərir ki, flavonoid tərkibli meyvələr müntəzəm istifadə edildikdə yaddaşın qorunmasına və yaşla bağlı zehni zəifləmenin qarşısının alınmasına kömək edə bilər. Lakin qreypfrut bəzi dərmanlarla qarşılıqlı təsirə girə bildiyi üçün müalicə alan şəxslər bu meyvəni istehlak etməzdən əvvəl həkimlə məsləhətləşməlidirlər.

Qoz isə omega-3 yağ turşuları, E vitamini, folat və polifenollarla zəngindir. Omega-3 yağ turşuları sinir hüceyrələrinin membranlarının strukturu üçün vacibdir və onların elastikliyini, funksionallığını qoruyur. Bu yağlar beyində iltihabi proseslərin qarşısını alaraq nevroprotektiv təsir göstərir. Qozun tərkibində olan E vitamini isə yaşlanma ilə əlaqəli zehni geriləmənin qarşısını almaqda mühüm rol oynayır. Aparılan araşdırmalarda gündəlik qoz istehlakının diqqət, yaddaş və ümumi kognitiv fəaliyyətlərdə müsbət dəyişikliklər yaratdığı müşahidə olunmuşdur. Həmçinin, qozun neyrodegenerativ xəstəliklərə, xüsusilə Alzheimer xəstəliyinə qarşı qoruyucu təsir potensialı da elm tərəfindən dəstəklənir.

Ümumiyyətlə, beynin sağlam və funksional qalması üçün balanslı və antioksidantlarla zəngin qidalanma olduqca vacibdir. Rozmarin, qreypfrut və qoz kimi təbii məhsulların rasiona daxil edilməsi yaddaş və diqqət funksiyalarının dəstəklənməsi baxımından faydalı ola bilər. Bununla belə, qidaların təsiri insanın ümumi həyat tərzi, genetik meyillər və digər amillərlə birlikdə qiymətləndirilməlidir. Təkcə bir və ya bir neçə qidanın istifadəsi ilə dərhal və nəzərəçarpacaq dəyişikliklər gözləmək real deyil. Davamlı və məqsədli şəkildə sağlam qidalanma, fiziki aktivlik, zehni məşğuliyyətlər və yetərli yuxu ilə birlikdə tətbiq edildikdə isə bu cür qidalar beyinin optimal fəaliyyətinə mühüm dəstək verə bilər.

Nəticə olaraq demək olar ki, təbii və funksional qidalar yaddaş və diqqətin gücləndirilməsi üçün effektiv vasitə ola bilər. Rozmarin aroması qısa müddətli yaddaşı stimullaşdıra, qreypfrut flavonoidləri beyin qan dövranını dəstəkləyə, qoz isə beyin hüceyrələrini qidalandıraraq onların uzunmüddətli sağlamlığını təmin edə bilər. Bu səbəbdən, bu qidaların gündəlik qidalanma planına daxil edilməsi, beyin sağlamlığını qorumağa çalışanlar üçün praktik və təsirli bir yanaşma ola bilər.

AzNews.az