Yeni uğur formulu: az stres, çox balans!

Bir vaxtlar internetə çıxış müasirliyin simvolu idi. Daha çox bağlantı, daha çox məlumat, daha çox imkan demək idi. Amma indi vəziyyət tərsinə dönüb: texnologiyadan uzaq qala bilmək, yəni “offline olmaq” artıq yeni bir imtiyaz sayılır. Sanki XXI əsrdə azadlıq artıq az əlaqədə olmaqdan keçir.

Dünya Səhiyyə Təşkilatının 2024 hesabatında qeyd olunur ki, insanlar gündə orta hesabla 6 saat 37 dəqiqəsini ekran qarşısında keçirir. Bu, il ərzində 100 gündən çox deməkdir. Telefon və sosial şəbəkə bildirişləri beynin dopamin sistemini daim aktiv saxlayır. Bu hal bir növ “emosional siqnal asılılığı” yaradır – insan real sakitlikdə belə narahat olur, çünki beyin yeni xəbər və ya mesaj gözləyir.

Elə bu səbəbdən də offline qalmaq artıq nadir və dəyərli hala gəlib. Mütəxəssislər deyir ki, əlaqəni müvəqqəti kəsmək zehni bərpa üçün ən təsirli üsullardan biridir. “Digital detox” (rəqəmsal detoks) adlanan bu anlayış artıq bir çox ölkədə həyat tərzinə çevrilib. Avropada bəzi şirkətlər həftənin bir gününü “off day” kimi elan edir – yəni o gün işçilərdən e-poçt və mesajlara cavab gözlənilmir.

Psixoloq Anna Lembke bildirir ki, davamlı onlayn olmaq beyində stres hormonlarının səviyyəsini 25 faiz artırır. İnsan istirahət etsə belə, sanki daim “növbədə” qalır. Beyin fasilə istədikcə, ekran yenidən stimullaşdırılır və bu dövrə sonsuz hala gəlir.

Digər tərəfdən, offline olmaq artıq sosial status simvoluna çevrilib. Dünyanın tanınmış iş adamları və yaradıcı şəxsləri açıq şəkildə texnologiyadan uzaq günlər təyin etdiklərini bildirirlər. Fransada bəzi lüks otellər indi “Wi-Fi-siz otaq” xidmətini xüsusi rahatlıq paketi kimi təklif edir. Sanki sakitlik yeni zənginlikdir.

Lakin bu tendensiya hamıya açıq deyil. Çünki bir çox insan üçün iş, ünsiyyət və hətta şəxsi münasibətlər onlayn məkanda qurulub. Offline qalmaq həm də sosial təcrid riski daşıyır. Buna görə mütəxəssislər balanslı yanaşmanı tövsiyə edir: texnologiyanı rədd etmədən, onun idarəsini ələ almaq.

Bəlkə də gələcəyin ən real sərvəti — diqqətdir. Onu qorumağın yeganə yolu isə bəzən bağlantını kəsməkdir. Offline olmaq, sadəcə əlaqəsiz qalmaq deyil – həyatın səsini yenidən eşitməkdir.

AzNews.az