Bağışlama: sülhə aparan yol, yoxsa içdə basdırılmış ağrı?

“Bağışla və azad ol” — bu cümlə çox tanış səslənir. Amma bəzən bağışlama, sadəcə susmaq və ağrını içdə saxlamaq forması alır. İnsanlar çox vaxt bağışlamağı mərhəmət və müdriklik kimi qəbul edir, amma bu proses hər kəs üçün eyni deyil. Psixoloqlar deyir ki, bağışlama emosional bərpa vasitəsidir, amma yalnız o zaman azadlıq gətirir ki, o, səmimi və şüurlu şəkildə baş versin.

Elm də bunu təsdiqləyir. “American Psychological Association”ın 2023 tədqiqatına görə, həqiqi bağışlama zamanı beyində empatiya ilə bağlı neyronlar aktivləşir və stres hormonu azalır. Amma “məcburi bağışlama” hallarında, yəni insan sadəcə “bağışlamalıyam” deyə özünü sıxanda, əksinə, kortizol səviyyəsi artır və emosional gərginlik uzun müddət qalır.

Bağışlama prosesi iki mərhələdən ibarətdir: hissləri qəbul etmək və buraxmaq. Bir çox insan birinci mərhələni keçmədən ikinciyə tələsir. Halbuki bağışlamaq, əvvəlcə ağrını dərk etmək deməkdir. Əgər içindəki ağrını inkar edirsənsə, onu bağışlamaq mümkün deyil.

Kulturoloqlar bildirir ki, bəzi cəmiyyətlərdə bağışlama sosial borc kimi qəbul olunur. İnsan “bağışlamasa”, qəddar sayılır. Amma bu, daxili sülh deyil, sosial təzyiq formasıdır. Belə vəziyyətdə bağışlama, başqasını rahatlatmaq üçündür, insanı isə daha da sıxır.

Bağışlama o zaman azadlıq gətirir ki, sən onu başqasına görə yox, özünə görə edirsən. Çünki bağışlamaq, keçmişi dəyişmək deyil, ondan azad olmaqdır. Bu, bir növ “emosional azadlıq aktıdır.” Psixoterapevt Enright yazır: “Bağışlama, o hadisənin həyatındakı mənasını dəyişməkdir – ağrını dərsə çevirmək.”

Bəzən bağışlamaq üçün qarşı tərəfin üzr istəməsi lazım deyil. Çünki bağışlama, iki nəfərlik proses deyil – o, daxildə baş verən bir qərardır. İnsan bağışlayanda, bəzən qarşı tərəf heç xəbərdar olmur, amma bağışlayan şəxs öz içində yüngüllük hiss edir.

Əsl azadlıq, ağrını unutmadan, onun həyatdakı gücünü azaltmaqdır. Bağışlama o zaman azad edir ki, səssizlikdən yaranan sülh içində doğulsun.

AzNews.az