Azərbaycanda kənd təsərrüfatı istehsalı azalıb: bitkiçilikdə geriləmə, heyvandarlıqda artım müşahidə olunur

Azərbaycan iqtisadiyyatının strateji sahələrindən biri olan kənd təsərrüfatı üzrə 2025-ci ilin ilk səkkiz ayına dair göstəricilər açıqlanıb və rəqəmlər sektorda müəyyən enişin müşahidə edildiyini göstərir. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, yanvar–avqust aylarında kənd təsərrüfatı istehsalının ümumi həcmi 9 milyard 424,2 milyon manat təşkil edib ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 0,8 faiz azalma deməkdir. Azalma, əsasən, bitkiçilik sahəsində qeydə alınıb, heyvandarlıq üzrə isə əksinə, müsbət dinamika izlənib.

Bitkiçilik sahəsi üzrə istehsal ötən ilin analoji dövrünə nisbətən 2,5 faiz azalaraq 4 milyard 776,1 milyon manata enib. Ən çox azalma taxılçılıqda müşahidə olunub. Belə ki, bu ilin ilk səkkiz ayında taxıl istehsalı ötən ilin eyni dövrünə nisbətən aşağı olub. Bunun əsas səbəbləri sırasında yaz-yay mövsümündə müşahidə olunan qeyri-bərabər yağıntılar, bəzi bölgələrdə quraqlıq, həmçinin torpaq münbitliyinin azalması göstərilir. Meyvə-tərəvəz məhsullarında da oxşar vəziyyət yaşanıb: pomidor, xiyar və digər tərəvəzlərin məhsuldarlığında ötən illə müqayisədə azalma qeydə alınıb. Meyvəçilikdə isə vəziyyət nisbətən sabit olub, xüsusən də alça, gilas və albalı kimi erkən yetişən mövsümi meyvələrdə məhsul yığımında ciddi dəyişiklik müşahidə edilməyib.

Eyni zamanda pambıqçılıqda da məhsuldarlığın müəyyən qədər azalması diqqət çəkir. Son illərdə pambıq istehsalının genişləndirilməsi istiqamətində dövlət dəstəyinə baxmayaraq, iqlim amilləri və suvarma problemləri bu sahədə də təsirsiz ötüşməyib. Bununla yanaşı, tərəvəzçilik və bostançılıq məhsullarında məhsuldarlığın aşağı düşməsi bazarlarda qiymətlərin dəyişkənliyinə səbəb olub.

Heyvandarlıq sahəsində isə fərqli mənzərə müşahidə olunub. Hesabat dövründə ümumi istehsal 1,1 faiz artaraq 4 milyard 648,1 milyon manat olub. Ət və süd istehsalı sabit artım nümayiş etdirib. Statistikaya görə, bu ilin yanvar–avqust aylarında diri çəkidə ət istehsalı ötən ilin eyni dövrünə nisbətən artıb. Süd və yumurta istehsalında da yüksəliş qeydə alınıb. Bu, bir tərəfdən, kənd yerlərində heyvandarlığın ənənəvi olaraq əsas dolanışıq mənbələrindən biri olması ilə, digər tərəfdən, yem bazasının müəyyən qədər güclənməsi ilə izah olunur.

Ekspertlər hesab edirlər ki, kənd təsərrüfatı istehsalında bu şəkildə qeyri-bərabər dinamika həm təbii amillərdən, həm də sahənin idarə olunması ilə bağlı məsələlərdən qaynaqlanır. İqlim dəyişiklikləri, su resurslarının məhdudluğu, torpaqdan səmərəli istifadə problemləri və bəzi regionlarda fermerlərin texniki biliklərinin məhdudluğu məhsuldarlığa mənfi təsir göstərən əsas səbəblərdən biridir. Bununla belə, heyvandarlıq sahəsində davamlı artım sektorda dayanıqlılığın təmin olunduğunu göstərir.

Qlobal kontekstdə də oxşar meyllər müşahidə edilir. Dünyanın bir çox ölkəsində kənd təsərrüfatı istehsalı iqlim dəyişikliklərinin təsirinə həssasdır. Bəzi Avropa dövlətlərində bu ilin yay mövsümündə quraqlıq nəticəsində məhsuldarlıq kəskin azalıb, Orta Asiya ölkələrində isə suvarma resurslarının çatışmazlığı kənd təsərrüfatına ciddi təsir göstərib. Azərbaycanın göstəriciləri də bu qlobal trendlərin təsirini əks etdirir.

Ümumilikdə, 2025-ci ilin yanvar–avqust ayları üzrə kənd təsərrüfatı istehsalının nəticələri göstərir ki, sektorda balansın qorunması üçün əlavə tədbirlər zəruridir. Bitkiçilikdə məhsuldarlığın artırılması üçün innovativ texnologiyaların tətbiqi, suvarma sistemlərinin modernləşdirilməsi, torpaqların münbitliyinin bərpası, fermerlərin maarifləndirilməsi və kənd təsərrüfatı elminin tətbiqi mühüm rol oynaya bilər. Heyvandarlıqda isə məhsulun keyfiyyətinin artırılması, emal sənayesinin genişləndirilməsi və ixrac imkanlarının gücləndirilməsi sektorun inkişafına töhfə verəcək əsas istiqamətlər kimi dəyərləndirilir.

AzNews.az