Z nəsli iş yerlərini niyə tez-tez dəyişir? - Mütəxəssislər yeni reallığı izah edir

Əmək bazarında son illərdə müşahidə olunan ən maraqlı dəyişikliklərdən biri gənc nəsil işçilərin – xüsusilə Z nəslinin – iş yerlərini tez-tez dəyişməsidir. Əvvəllər bir şirkətdə 10–15 il işləmək sabitlik və etibarlılıq göstəricisi sayılırdısa, indi bu anlayış dəyişib. 25 yaşdan aşağı işçilərin 60 faizdən çoxu bir iş yerində maksimum 2–3 il qalır. Bu, işəgötürənləri narahat etsə də, səbəbləri təkcə “səbir çatışmazlığı” deyil, daha dərin sosial və mədəni amillərlə bağlıdır.

Z nəslinin əsas dəyərləri fərqlidir. Onlar üçün iş təkcə gəlir mənbəyi deyil, həm də şəxsi inkişaf və mənəvi məmnunluq vasitəsidir. Əgər bir iş mühitində özünü dəyərli, faydalı və ya öyrənən hiss etmirlərsə, çox vaxt tərəddüdsüz ayrılırlar. Onları “sadiq işçi” deyil, “mənalı iş” anlayışı maraqlandırır. 2023-cü ildə “Deloitte Global Survey” göstərib ki, Z nəslinin 49 faizi üçün “peşəvi məqsəd” maaşdan daha önəmlidir.

Digər səbəb – müasir əmək münasibətlərinin çevikləşməsidir. Freelance, hybrid və uzaqdan iş modelləri artıq yeni normadır. Bu, işçilərə sərbəstlik və coğrafi azadlıq verir. Əvvəlki nəsillər üçün sabitlik arzulanan idi, indi isə azadlıq daha qiymətlidir. Gənclər bir ofisə bağlı qalmaq istəmir, onlar üçün “dünya ofisdir”.

Şirkətlərin özləri də bu dəyişikliklərə tam uyğunlaşa bilmir. Bir çox rəhbərlər hələ də köhnə idarəetmə modellərindən çıxmır, işçilərdən sərt intizam və tam sadiqlik tələb edirlər. Halbuki gənc nəsil qarşılıqlı hörmət və balanslı yanaşma istəyir. Onlar üçün iş – həyat balansı vacibdir, hətta maaş az olsa belə, sərbəst iş rejiminə üstünlük verirlər.

Psixoloqlar bu davranışı “müqayisə nəsli” fenomeni ilə izah edir. Sosial media vasitəsilə gənclər eyni yaşda başqalarının uğurlarını görür və özlərini onlarla müqayisə edirlər. Əgər mövcud iş bu uğur modelinə uyğun gəlmirsə, tez qərar verirlər ki, dəyişiklik lazımdır.

Bununla belə, tez-tez iş dəyişməyin mənfi tərəfləri də var: sabit təcrübə toplanmır, uzunmüddətli layihə görmə bacarığı formalaşmır. Amma əmək bazarı da dəyişir – şirkətlər artıq sabitlik deyil, çeviklik və adaptasiya qabiliyyətinə dəyər verir.

Nəticədə, bu nəsil fərqli qaydalarla işləyir. Onlar işdən qaçmır, sadəcə öz dəyərlərinə uyğun gəlməyən sistemlərdən uzaqlaşır. Bəlkə də, bu, tənqid yox, yeni dövrün reallığıdır: sabitlik artıq illərlə bir şirkətdə qalmaqda deyil, istədiyin işi tapmaqda gizlidir.

AzNews.az