Çiyələk ixracatında artım var - ŞƏRH

2024-cü ilin ilk altı ayı ərzində Azərbaycanın qeyri-neft sektoru üzrə ixrac göstəriciləri müsbət dinamika nümayiş etdirib. İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin iyul buraxılışında təqdim olunan məlumata əsasən, bu dövrdə ölkənin qeyri-neft sektoru üzrə ümumi ixracı 1,8 milyard ABŞ dollarına çatıb ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 9,9 faiz artım deməkdir. Bu artımın diqqətçəkən istiqamətlərindən biri də çiyələk ixracıdır. Belə ki, yanvar-iyun aylarında çiyələk ixracı 27 milyon ABŞ dolları təşkil edib, bu da ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 4,5 milyon dollar və ya 20 faiz çoxdur. Təkcə iyun ayında isə ixrac dəyəri 14,5 milyon dollar olub ki, bu da ötən ilin iyun ayına nisbətən 51 faizlik artım deməkdir.

Statistik göstəricilərdən aydın olur ki, Azərbaycan aqrar sektorda, xüsusilə də meyvə-tərəvəz istehsalında ixrac yönümlü siyasətin bəhrəsini almağa başlayıb. Çiyələk kimi tez xarab olan və mövsümi xarakter daşıyan məhsulun bu həcmdə ixracı bir neçə paralel amilin kəsişməsində mümkün olub. Bu amillər arasında intensiv kənd təsərrüfatı texnologiyalarının tətbiqi, məhsuldarlığın artması, ixrac üçün infrastrukturun təkmilləşdirilməsi və beynəlxalq bazarlara çıxış imkanlarının genişlənməsi xüsusi yer tutur. Çiyələk ixracında bu artım həm də regionlarda mikroiqtisadi aktivliyin yüksəldiyini göstərir. Belə məhsulların becərilməsi əsasən kiçik və orta fermer təsərrüfatları tərəfindən həyata keçirildiyindən, bu artım kənd yerlərində məşğulluq və gəlir imkanlarını artıran amil kimi çıxış edir.

Bununla yanaşı, ixracın dəyərindəki artım təkcə fiziki həcmlərin çoxalması ilə deyil, eyni zamanda dünya bazarlarında meyvə-tərəvəz məhsullarına olan tələbatın artması və qiymətlərin mövsümə uyğun yüksəlməsi ilə də bağlıdır. Çiyələk məhsulunun əsasən yaz-yay aylarında tədarük və ixrac edildiyi nəzərə alınsa, iyun ayında qeydə alınan 14,5 milyon dollarlıq göstərici həm məhsulun mövsümi pik dövrünü, həm də ixrac logistik imkanlarının həmin dövr üçün səmərəli istifadə olunduğunu əks etdirir. Bu hal, eyni zamanda ixrac bazarları ilə əməkdaşlıq mexanizmlərinin daha çevik və rəqabətə dayanıqlı formada qurulmağa başladığını göstərir.

Digər tərəfdən, ixrac dəyərindəki artım Azərbaycanın aqrar məhsullarının keyfiyyətinə olan beynəlxalq etimadın da nəticəsi kimi qiymətləndirilə bilər. Bu gün dünyada üzvi və təbii qida məhsullarına artan tələbat fonunda, Azərbaycanın iqlim şəraiti, torpaq ehtiyatları və əkinçilik ənənələri yüksək keyfiyyətli meyvə və tərəvəz istehsalına əlverişli zəmin yaradır. Bu potensialın düzgün dəyərləndirilməsi və ixrac yönümlü istehsal strategiyalarının həyata keçirilməsi məhsul çeşidlərinin artmasına və ixrac portfelinin şaxələndirilməsinə səbəb olur. Bu baxımdan, çiyələk ixracının artımı həm də bütövlükdə aqrar ixrac strukturunda müsbət dəyişikliklərin göstəricisidir.

Nəhayət, çiyələk ixracındakı artım tendensiyası Azərbaycanın qeyri-neft sektorunun, xüsusilə kənd təsərrüfatının strateji inkişaf prioritetlərinə uyğunluğunu təsdiqləyir. Qeyri-neft sektorunun ixracda payının artması ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyini gücləndirməklə yanaşı, valyuta daxilolmalarını da şaxələndirir. Bu isə manatın sabitliyinə dəstək olmaqla yanaşı, ölkənin xarici ticarət balansının müsbət istiqamətdə dəyişməsinə şərait yaradır. Davamlı və hədəflənmiş dəstək siyasətləri ilə müşayiət olunarsa, bu tendensiyanın orta və uzunmüddətli perspektivdə daha dayanıqlı nəticələr doğuracağı ehtimal olunur.

Nuray,

Aznews.az