Ağdam işğal olunanda 13 yaşındaydım

Bəlkə də dünyanın ən ağır dərdidi sığışa bilməmək...evə eşiyə, elə həyatın özünə

Sığışa bilmirəm dünyaya, gözümə töküləcək bir ovuc torpağımın olmadığını dərk etmək dəli edir, avara sərgərdan, özünü unutmaq istəyən dəliyə çevirir məni.

Keçmişimi itirdim, gələcək qurmağa haqqım, gücüm olmadı. Dünənim sabahımı güllələdi beşikdəcə.
Kiməm..kiməm axı bu sualı özümə verməyə də qorxdum, cavabımı eşitməyə də...

Ağdam işğal olunanda 13 yaşındaydım. 2 illik müharibə təcrübəsi tez böyütmüşdü məni içimdəki uşaq ölmüşdü,qorxular, həyacan, çörək növbəsi,eşitdiyim faicələr, gedə bilmədiyim məktəb öldürmüşdü o uşağı...
Ağdamın necə bir cənnət olduğunu, necə böyük şəxsiyyət yetirdiyini, tarixi və strateji əhəmiyyətini çox sonralar öyrənəcəkdim və hər öyrəndiyim yaralar açacaqdı ürəyimdə.

Hələ 1993 -cü il idi. Hələ ümid vardı, hələ min həvəslə tikdirdiyimiz yeni evimizdəydim, əsir düşməkdən başqa qorxum yox idi.

Ümid duyğuların ən acımasızıdı. Ən vicdansız hissdi. Ən olmaz zamanda gələr, ümidləndirər, qanadlandırar və bir ömrü yeyib bitirər. Bir də görərsən sondu. Nə ümid var, nə də ümid etdiyin gələcək.

İndi 2019 - cu ildi. Dərviş ruhuma sahib çıxa bilməyən biriyəm. Laməkan yaşayıram.

26 il bir igidin ömrüdü deyər insanlar, yoxx, mənim kimi bir qorxağın ömrüdür. Ömür də deyirəm ağlınıza öz ömrünüz gəlməsin.

Bir otaqlı məktəb küncünə sığınmış bir ailə düşünün. Sakitliyin, hüzurun, rahatlığın nə olduğunu bilməyən bir ailə. Yaxınlıqda evlər, həyətlər satılsa da alıb normal yaşamayan, "onsuz da bu gün sabah qayıdacayıq, havayı xərc çəkməyək" deyə düşünən, gətirdiyi üç beş əşyanı elə qutudaca saxlayan, ümidə aldanmış bir ailə. Biz özümüz özümüzü aldadanlarıq. İnandırırıq hər şey yaxşı olacaq...amma olmur, olmur, olmur, lənətə gəlsin ki, olmur.

Hamı ölümdən möhlət istədi...Ölüm möhlət tanımadı.Beləcə Bakıda, Şəkidə, Gəncədə dörd tərəfdə hər məzara bir ovuc Ağdam torpağı töküldü. Vətən torpağına qoyulmayan əzizlərimizə bircə ovuc torpaq verə bildik, təssəllimiz təkcə bu oldu.

İndi 2019 - cu ildi. Ağdamın işğalından 26 il keçir. Şəhidlər Xiyabanına getdim,oradan II Fəxri Xiyabana. Nə deyəcəkdim ki, nə üzüm vardı nə deyəm. Susdum. Məzarların önündə lal dinməz susdum.

Qəfil burnuma yasəmən və akasiya qoxusu gəldi. Babamgilin həyət qapısının ağzında böyük bir yasəmən ağacı vardı, o qədər ətirli idi ki, bütün evi qoxusu bürüyərdi. Bir də məktəbə gedən yollarda, rayon mərkəzində çoxlu akasiya ağacları vardı. Çəhrayı, salxım-salxım akasiyalar. Ağdamın rəngi yasəməni- çəhrayı, qoxusu yasəmən və akasiyanın qarışığıdır mənim üçün.

Saatlardı ətir butiklərini gəzib o qoxunu axtarıram. Tapa bilmirəm. Yenə ümid aldadır məni. Taparsan bir az da axtar deyə...

Kiməm, kiməm axı? Cavab tapa bilmirəm. Nə böyük olub o torpaqda ölmədim, nə adam olub o torpağa dönmədim. Uşaqlığını müharibə, gəncliyini "qaçqın"damğası yeyib bitirmiş, öldüyündə basdırılacaq torpağı olmayan biri.

Ümidə aldanmış, yenilmiş biri...

Aynur Cavid