Xəzər təhlükədə: Polis nəzarəti və ekoloji cavabdehlik

Polis əməkdaşları və aidiyyəti dövlət qurumları tərəfindən ətraf mühitin mühafizəsi və xüsusilə Xəzər dənizi sahilində ekoloji sabitliyin təmin olunması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər davam edir.

Daxili İşlər Nazirliyindən verilən məlumata görə, növbəti monitorinqlər zamanı bir sıra ekoloji pozuntular aşkarlanıb. Belə ki, Neftçala rayonu Şirvanlı kəndində dəniz sahilinə məişət tullantılarının atıldığı, Astara rayonunun Şahağacı kəndindəki istirahət mərkəzində isə çirkab sularının birbaşa dənizə axıdıldığı müəyyən olunub. Qamışoba kəndində yerləşən digər istirahət mərkəzində isə tullantıların yandırılması, Bakının Pirallahı rayonunda isə mağazaların yaxınlığında məişət tullantılarının müəyyən olunmuş yerlərdən kənara atılması faktları qeydə alınıb. Bütün bu hallarla bağlı obyektlərin məsul şəxsləri barəsində inzibati protokollar tərtib olunub və hüquqi tədbirlər görülüb. Hazırda ekoloji mühitin qorunması məqsədilə ölkə üzrə profilaktik nəzarət tədbirləri davam etdirilir.

Dəniz sahillərinin və ümumiyyətlə dənizlərin çirklənməsi təkcə yerli ətraf mühitin pozulması deyil, həm də uzunmüddətli regional və qlobal təhlükələrə səbəb ola biləcək bir problemdir. Məişət tullantılarının, çirkab sularının və sənaye axıntılarının nəzarətsiz şəkildə dənizə buraxılması nəticəsində su hövzələrində oksigen balansı pozulur, bioloji müxtəliflik azalır və su həyatının zənciri sıradan çıxmağa başlayır. Bu da dəniz canlılarının – balıqların, molyuskaların və digər orqanizmlərin kütləvi məhvinə səbəb ola bilər. Dəniz ekosistemində baş verən bu pozuntular təkcə təbiətə yox, həm də insanlara, xüsusilə sahilboyu icmalara və balıqçılıqla məşğul olan insanlara təsir göstərir. Eyni zamanda, çirkli sahillər turizmin cəlbediciliyini azaldır, yerli iqtisadiyyata zərbə vurur və dəniz suyunun insan sağlamlığı üçün təhlükəli hala gəlməsinə səbəb olur. Mikoplastiklər, kimyəvi maddələr və bakteriyalarla çirklənmiş dəniz suları dəri və mədə-bağırsaq xəstəliklərinin yayılmasına şərait yaradır.

Bu çirklənmələrin qarşısını almaq üçün çoxşaxəli və davamlı tədbirlər vacibdir. İlk növbədə, çirkab sularının filtrasiyasını təmin edən infrastruktur – yəni su təmizləyici qurğular – hər bir sahilboyu yaşayış məntəqəsi və turizm obyektində məcburi hala gətirilməlidir. Bu sahədə qanunvericilik daha sərt və icrası daha ciddi şəkildə təmin olunmalıdır. Tullantıların idarə olunması sahəsində vətəndaş məsuliyyəti və ictimai nəzarət gücləndirilməli, tullantıların çeşidlənməsi, toplanması və daşınması üçün müasir və davamlı sistem qurulmalıdır. Sahil ərazilərində mütəmadi olaraq təmizlik aksiyaları keçirilməli, vətəndaş cəmiyyətinin, könüllülərin və məktəblilərin bu prosesə cəlb olunması təmin edilməlidir. Bu yalnız ərazinin təmizliyi üçün deyil, həm də ictimai şüurun formalaşması üçün vacibdir.

Həmçinin, istirahət mərkəzləri və sahil kənarında fəaliyyət göstərən bütün kommersiya obyektləri üçün ekoloji təlimatlar və monitorinq mexanizmləri tətbiq edilməlidir. Onların fəaliyyəti zamanı ətraf mühitə vurulan zərər ciddi şəkildə qiymətləndirilməli və bunun qarşılığında məsuliyyət tədbirləri tətbiq olunmalıdır. Bu sahədə texnologiyadan – sensor nəzarət sistemlərindən, peyk görüntülərindən, real vaxt monitorinqlərindən istifadə genişləndirilməlidir.

Unutmaq olmaz ki, Xəzər dənizi təkcə coğrafi deyil, həm də strateji, iqtisadi və mədəni baxımdan Azərbaycanın həyatında mühüm yer tutur. Onun sahilboyu əraziləri nə qədər təmiz və qorunan olarsa, ölkənin ekoloji balansı da bir o qədər stabil qalacaq. Dənizi qorumaq – təkcə suyu təmiz saxlamaq deyil, gələcək nəsillərə yaşamaq üçün sağlam mühit miras qoymaq deməkdir. Bu məsuliyyət yalnız dövlət orqanlarının deyil, hər bir vətəndaşın, hər bir sahibkarın, hər bir turistin üzərindədir. Çünki təbiət bizə deyil, biz təbiətə bağlıyıq. Və onu qorumaq özümüzü qorumaqla bərabərdir.

Pərvanə,

AzNews.az