Kiber kəndlər: Süni intellekt, dronlar və ağıllı irriqasiya ilə kənd təsərrüfatının gələcəyi - ARAŞDIRMA

Rəqəmsal transformasiya kənd təsərrüfatını tədricən yeni mərhələyə daşıyır. Müasir kənd təsərrüfatı artıq sadəcə torpaq və əkinçilik əməliyyatlarından ibarət deyil; dronlar, süni intellekt və sensor texnologiyaları ilə inteqrasiya olunmuş virtual kənd təsərrüfatı sistemləri istehsalın məhsuldarlığını artırmaq və resursları optimallaşdırmaq üçün imkanlar yaradır. Bu yanaşma həm əkin sahələrinin daha səmərəli idarə edilməsinə, həm də iqlim dəyişikliyi və bazar təzyiqlərinə çevik reaksiya verilməsinə şərait yaradır.

Virtual kənd təsərrüfatı sistemlərinin əsas komponentlərindən biri dron texnologiyasıdır. Dronlar əkin sahələrinin xəritələşdirilməsi, məhsuldarlıq göstəricilərinin qiymətləndirilməsi və zərərvericilərin erkən aşkarlanması üçün istifadə olunur. Bu texnologiya fermerlərə yalnız məlumat toplamaq deyil, həm də hədəfli müdaxilə imkanları verir. Məsələn, zərərverici və xəstəlik riski olan sahələrə xüsusi kimyəvi və ya bioloji vasitələrin tətbiqi, məhsuldarlığın yüksək səviyyədə saxlanmasına imkan yaradır.

Süni intellekt isə torpaq monitorinqi və əkin planlaşdırılmasında həlledici rol oynayır. Algoritmlər torpaq rütubətini, mineral tərkibini və məhsul inkişaf göstəricilərini analiz edərək fermerlərə optimal əkin dövrünü, gübrələmə və suvarma həllərini təqdim edir. Bu yanaşma həm resurs səmərəliliyini artırır, həm də xərcləri azaldır. Süni intellektin tətbiqi ilə fermerlər hava şəraiti, pestisid və gübrə istifadəsi, həmçinin məhsulun bazar qiymətləri barədə məlumatları birləşdirərək daha dəqiq idarəetmə qərarları verə bilirlər.

Ağıllı irriqasiya sistemləri isə virtual kənd təsərrüfatının üçüncü sütunudur. Torpağın rütubət sensorları və meteoroloji məlumatların real vaxt analizinə əsaslanan bu sistemlər suvarmanı yalnız ehtiyac duyulan sahələrə yönəldir. Bu, həm su sərfiyyatını əhəmiyyətli dərəcədə azaldır, həm də məhsulun keyfiyyətini yüksəldir. Belə sistemlər xüsusilə quraq iqlim şəraitində kənd təsərrüfatının davamlılığını təmin edir.

Qlobal səviyyədə virtual kənd təsərrüfatı sistemləri böyük maraq doğurur. ABŞ və Avropada aqrotexnologiya şirkətləri dron və süni intellekt əsaslı həllərlə məhsuldarlığı artırmaq üçün fermerlərlə sıx əməkdaşlıq edir. Çin və Hindistanda isə texnologiya iri əkin sahələrində tətbiq olunaraq resursların idarə edilməsində optimallaşdırmanı mümkün edir. Azərbaycanda da aqrar sektorda rəqəmsallaşma təşəbbüslərinin artması gözlənilir. Bu yanaşma kənd təsərrüfatında səmərəliliyin yüksəlməsinə, resurs itkilərinin azaldılmasına və ixrac potensialının artırılmasına xidmət edə bilər.

Virtual kənd təsərrüfatının tətbiqi həm də kiçik və orta fermer təsərrüfatlarının rəqabət qabiliyyətini yüksəldir. Ənənəvi üsullarla işləyən sahələr ilə müqayisədə, texnologiya tətbiq edən fermerlər məhsuldarlığı artırmaq, xərc strukturunu optimallaşdırmaq və məhsulu bazara daha sürətli çatdırmaq imkanına malikdirlər. Nəticədə kənd təsərrüfatı sektorunun davamlı inkişafı təmin olunur, qlobal bazarlara çıxış daha dayanıqlı və proqnozlaşdırıla bilən olur.

Nuray,

Aznews.az