Bakı metrosunda üztanıma ilə ödəniş sistemi tətbiq oluna bilər - ŞƏRH

Bakı Metropolitenində gedişhaqqı ödənişlərində üztanıma texnologiyasının tətbiqi istiqamətində danışıqlar aparıldığı açıqlanıb. Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinə məxsus “AzInTelecom” MMC-nin nümayəndəsi bildirib ki, artıq “Azərbaycan Dəmir Yolları” ilə bu sahədə inteqrasiya işlərinə başlanılıb və metroda da oxşar sistemin qurulması imkanları müzakirə olunur. Avtobuslarda isə hava şəraiti və texniki məhdudiyyətlər səbəbilə daha geniş sınaqlar tələb olunur.

Üztanıma texnologiyası nəqliyyatda ödəniş mexanizmlərinin yeni mərhələsi hesab olunur. Dünyada bu sahədə bir sıra təcrübələr mövcuddur. Məsələn, Çin və Cənubi Koreyada metro və sürətli qatar sistemlərində üztanıma vasitəsilə ödənişlər artıq illərdir sınaqdan keçirilir. Moskva metrosunda 2021-ci ildən tətbiq olunan “Face Pay” sistemi ilə hər gün minlərlə sərnişin kart və ya telefon istifadə etmədən turniketlərdən keçir. Bu model sürət və rahatlıq baxımından yüksək dəyərləndirilsə də, şəxsi məlumatların qorunması ilə bağlı müəyyən müzakirələr də yaradır.

Belə sistemlərin iqtisadi tərəflərinə nəzər saldıqda, onların ilkin mərhələdə iri texnoloji sərmayə tələb etdiyi aydın görünür. Yüksək keyfiyyətli kameralar, sürətli serverlər, müasir proqram təminatı və təhlükəsizlik standartlarının qurulması böyük maliyyə vəsaiti tələb edir. Bununla belə, uzunmüddətli perspektivdə əməliyyat xərclərinin azalması, ödəniş prosesində nağd pulun rolunun minimuma enməsi və tranzaksiyaların sürətlənməsi səmərəliliyi artırır. Sərnişin axınının sıx olduğu metro sistemlərində vaxt itkisinin azaldılması həm istifadəçilərin rahatlığı, həm də nəqliyyat infrastrukturunun effektivliyi baxımından önəmli nəticələr verir.

Texnologiyanın tətbiqi yalnız maliyyə və logistika çərçivəsində deyil, sosial aspektlərdə də mühüm məqamlar doğurur. Məsələn, üztanıma sistemlərinin geniş istifadəsi sıralarda gözləmə müddətini azaldır, fiziki təmasları minimuma endirir ki, bu da post-pandemiya dövründə gigiyena baxımından əhəmiyyətli hesab olunur. Digər tərəfdən, belə sistemlərdə şəxsi məlumatların məxfiliyi və kiberhücum riskləri müzakirə mövzusu olaraq qalır. Bu səbəbdən də tətbiq ediləcək modelin beynəlxalq standartlara uyğun məlumat mühafizəsi mexanizmləri ilə dəstəklənməsi vacibdir.

Qlobal tendensiyalara baxıldıqda, smart şəhər konsepsiyalarının əsas hissəsini təşkil edən rəqəmsal nəqliyyat həlləri dövlətlərin innovativ iqtisadi siyasətində prioritet mövqedədir. Azərbaycan da rəqəmsallaşma gündəliyində nəqliyyat sektorunun çevik və müasir sistemlərlə təchiz edilməsini hədəfləyir. Üztanıma texnologiyasının metroda sınaqdan keçirilməsi bu istiqamətdə atılan addımlardan biri kimi qiymətləndirilə bilər.

Nəticədə, üztanıma texnologiyası Bakı Metropolitenində tətbiq olunarsa, həm sərnişin təcrübəsini yaxşılaşdırmaq, həm də ödəniş sistemlərində çevikliyi artırmaq baxımından ciddi irəliləyiş ola bilər. Lakin bunun uğurlu olması texniki uyğunluq, maliyyə dayanıqlığı və ən əsası, şəxsi məlumatların etibarlı qorunması ilə birbaşa bağlıdır. Dünyada artıq formalaşmış nümunələr göstərir ki, düzgün tətbiq olunduğu halda bu texnologiya nəqliyyatda yeni mərhələ yarada bilər və Azərbaycanın da rəqəmsal nəqliyyat infrastrukturunu gücləndirə bilər.

Nuray,

Aznews.az