Azərbaycanda dövlət satınalmaları 57 % artıb - ŞƏRH

Hesablama Palatasının açıqladığı məlumata görə, ötən il Azərbaycanda 19 602 satınalma proseduru keçirilib ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 57 faiz çoxdur. Prosedurların sayı ilə yanaşı, onların dəyəri də artıb və ümumi məbləğ 9 milyard 845 milyon manata çatıb. Struktur baxımından proseslərin yarısı bir mənbədən, digər yarısı isə müsabiqə əsaslı həyata keçirilib. Məbləğ üzrə bölgü isə nisbətən fərqli olub: 54,4 faiz bir mənbədən satınalmaların, 45,6 faiz isə müsabiqə əsaslı tenderlərin payına düşüb.

Statistik məlumatların təhlili göstərir ki, satınalma mexanizmlərində həm kəmiyyət, həm də maliyyə baxımından artım müşahidə olunur. 57 faiz yüksəliş dövlət və özəl sektorun iqtisadi fəallığının artması, iri infrastruktur və sosial layihələrin icrası ilə izah oluna bilər. Bu artım büdcədən maliyyələşən proqramların genişlənməsi və strateji sahələrdə daha çox resursun yönləndirilməsi ilə bağlıdır. Satınalmaların ümumi dəyərinin 30,5 faiz artması isə təkcə proseslərin sayındakı çoxalma ilə deyil, həm də bazar qiymətlərindəki dəyişikliklərlə əlaqələndirilə bilər.

Bir mənbədən həyata keçirilən satınalmaların məbləğ baxımından daha çox paya malik olması diqqətəlayiq məqamdır. Bu üsul adətən operativlik, təcili ehtiyac və ya ixtisaslaşmış xidmətlərin təmin olunması üçün seçilir. Lakin yüksək pay uzunmüddətli perspektivdə tender əsaslı rəqabətin genişlənməsinə ehtiyac olduğunu da göstərir. Müsabiqə əsaslı mexanizmlərin artması isə bazarın açıq və rəqabətçi mühitdə inkişafına şərait yaradır. Belə şəraitdə dövlət vəsaitlərinin səmərəli istifadəsi, keyfiyyətli məhsul və xidmət təminatı və daha şəffaf idarəetmə mexanizmi mümkün olur.

Rəqəmlər göstərir ki, müsabiqə əsaslı satınalmaların sayı bir qədər çox olsa da, maliyyə dəyəri bir mənbədən həyata keçirilən əməliyyatların arxasında qalır. Bu fərq müəyyən sahələrdə iri müqavilələrin daha çox birbaşa razılaşmalar yolu ilə bağlanmasını göstərir. Qlobal təcrübədə də infrastruktur, müdafiə və strateji sektorlarla bağlı satınalmaların bir mənbədən həyata keçirilməsi geniş yayılıb. Azərbaycan təcrübəsində isə son illərdə rəqabət mexanizmlərinin gücləndirilməsi istiqamətində normativ bazanın təkmilləşdirilməsi diqqəti cəlb edir.

Satınalma sisteminin gücləndirilməsi yalnız xərclərin strukturuna deyil, həm də iqtisadiyyatın ümumi dinamikasına təsir göstərir. Proseslərin say və dəyər baxımından artması yerli istehsalçılar, xidmət təminatçıları və beynəlxalq tərəfdaşlar üçün yeni imkanlar açır. Bu, həm də dövlət və özəl sektor əməkdaşlığının intensivləşməsinə şərait yaradır. Belə şəraitdə iqtisadi artımın dayanıqlılığı təmin olunmaqla yanaşı, bazarda rəqabət mühiti daha da dərinləşə bilər.

Nəticə etibarilə, ötən ilki statistika göstərir ki, satınalma sistemində aktivlik yüksəlir və bu yüksəliş həm dövlətin strateji layihələrində, həm də bazarın strukturunda öz əksini tapır. Bir mənbədən satınalmaların yüksək payı ilə yanaşı, müsabiqə əsaslı mexanizmlərin də genişlənməsi sistemin balanslı inkişafına imkan verir. İrəlidə əsas çağırış bu tarazlığın qorunması, şəffaflıq və rəqabət mühitinin daha da gücləndirilməsi olacaq. Azərbaycanın iqtisadi idarəetmə modelində bu proseslərin davamlı şəkildə təkmilləşdirilməsi milli maraqlara uyğun olaraq daha optimal nəticələr əldə etməyə imkan verə bilər.

Nuray,

Aznews.az