Azərbaycanda yaşayış evlərinin tikintisinə artan investisiyalar: iqtisadi və sosial perspektivlər

Azərbaycanda son dövrlər yaşayış evlərinin tikintisinə yönəldilən investisiyalarda ciddi artım müşahidə olunur. “APA-Economics”in Azərbaycan Mərkəzi Bankının 2025-ci ilin birinci yarım ili üzrə “Maliyyə Sabitliyi Hesabatı”na istinadən verdiyi məlumata görə, 2020-ci ilin ilk altı ayında bu sahəyə 1 milyard 266 milyon manat vəsait yatırıldığı halda, 2021-ci ildə bu rəqəm 1 milyard 185 milyon manata düşmüş və əvvəlki illə müqayisədə 6,4% azalma qeydə alınmışdır. 2022-ci ildə azalma davam etmiş və sərmayələrin həcmi 1 milyard 169 milyon manata enmişdir. Lakin 2023-cü ildən etibarən tikinti sektorunda artım tendensiyası müşahidə olunmuş, həmin il investisiya həcmi 1 milyard 234 milyon manat təşkil etmiş və bu, 2022-ci illə müqayisədə 5,6% çox olmuşdur. 2024-cü ildə artım daha da sürətlənmiş, sərmayələr 1 milyard 743 milyon manata çataraq 41,2% yüksəlmişdir. 2025-ci ilin ilk yarısında isə sərmayələrin həcmi 1 milyard 813 milyon manata qədər artmışdır ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə təxminən 70 milyon manat və ya 4% çoxdur. Bu artım bazarda mövcud yüksək tələb və dövlətlə özəl sektorun həyata keçirdiyi yeni tikinti layihələri ilə izah olunur.

Yaşayış evlərinin tikintisinə investisiyaların artması ilk növbədə Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafının təbii nəticəsi kimi qiymətləndirilə bilər. Son illərdə ölkədə əhalinin gəlirlərində müəyyən artımlar, urbanizasiya proseslərinin sürətlənməsi və şəhərlərə köçün çoxalması mənzil bazarında tələbin yüksəlməsinə səbəb olub. Əhalinin böyük bir hissəsi daha müasir, rahat və infrastruktur baxımından zəngin yaşayış massivlərində yaşamaq istəyir. Bu da öz növbəsində tikinti sektoruna yönələn investisiyaların həcmini artırır.

Digər tərəfdən, dövlətin həyata keçirdiyi infrastruktur layihələri və sosial proqramlar da bu artımı dəstəkləyir. Yeni yolların, kommunikasiya xətlərinin, sosial obyektlərin tikintisi, həmçinin dövlətin sosial mənzil proqramları yaşayış evlərinin tikintisini stimullaşdırır. Dövlətin ipoteka kreditləri üçün ayırdığı vəsaitlərin genişlənməsi də bazarda alıcılıq qabiliyyətini artırır və bu sahəyə yönələn sərmayələrin həcminə müsbət təsir göstərir.

Özəl sektorun fəallaşması isə bu artımın digər mühüm amillərindən biridir. Azərbaycanın iri şəhərlərində, xüsusilə Bakı, Gəncə, Sumqayıt və digər bölgələrdə yeni yaşayış kompleksləri, hündürmərtəbəli binalar, müasir memarlıq üslublarına uyğun inşa edilən evlər sürətlə artır. Şirkətlər tələbin yüksək olmasını nəzərə alaraq daha iri layihələrə imza atır və bu layihələr həm yerli, həm də xarici investorların diqqətini cəlb edir.

İnvestisiyaların artmasının sosial baxımdan da mühüm nəticələri var. İlk növbədə, yeni tikililər insanların mənzil şəraitini yaxşılaşdırmağa xidmət edir. Köhnə binalardan yeni, müasir və enerji səmərəli binalara keçid həm insanların rahatlığını təmin edir, həm də ölkənin enerji resurslarına qənaət olunmasına imkan verir. Bundan başqa, tikinti sektoru iqtisadiyyatın çoxşaxəli təsir mexanizminə malikdir. Bu sahəyə qoyulan sərmayələr minlərlə yeni iş yerinin yaranmasına səbəb olur, tikinti materialları sənayesindən tutmuş daşınmaz əmlak bazarına qədər bir çox sahələri canlandırır.

Eyni zamanda, tikinti sektoruna artan investisiyalar ölkənin iqtisadi sabitliyinə və inkişafına da müsbət təsir göstərir. Bu, həm daxili kapital dövriyyəsini gücləndirir, həm də xarici investorlar üçün Azərbaycanın cazibədar bazar olduğunu nümayiş etdirir. Xarici investorların ölkədə həyata keçirilən layihələrə qoşulması isə əlavə texnologiya və idarəetmə təcrübəsinin gətirilməsinə imkan yaradır.

Bununla yanaşı, artan investisiyaların müəyyən riskləri də mövcuddur. Mənzil bazarında süni qiymət artımı, spekulyasiya halları və tikintidə keyfiyyət problemləri cəmiyyət üçün mənfi nəticələr doğura bilər. Buna görə də dövlətin bu prosesi tənzimləməsi, tikinti sahəsində şəffaflığın artırılması, keyfiyyət standartlarının gücləndirilməsi vacibdir.

Nəticə etibarilə, Azərbaycanda yaşayış evlərinin tikintisinə yönələn investisiyaların artımı ölkənin sosial-iqtisadi inkişafında mühüm mərhələni təşkil edir. Bu tendensiya həm əhalinin yaşayış şəraitinin yaxşılaşdırılması, həm də iqtisadiyyatın yeni inkişaf imkanlarının açılması baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Dövlətin dəstəyi, özəl sektorun fəallığı və bazarda yüksək tələb bu artımı daha da gücləndirir və yaxın illərdə Azərbaycanda müasir yaşayış komplekslərinin daha geniş şəkildə inşa olunacağı gözlənilir.

AzNews.az