Bank kartları və kiber təhlükəsizlik: Vətəndaşların diqqət yetirməli olduğu məqamlar

Azərbaycanda bank kartlarından kiber oğurluq hallarının sayı ümumilikdə kəskin azalmasına baxmayaraq, son günlər vətəndaşların kartlarına kiber müdaxilə halları yenidən müşahidə olunur. Daxili İşlər Nazirliyinin (DİN) müraciətində bildirildiyi kimi, bu məsələ əhalinin maliyyə təhlükəsizliyi baxımından ciddi əhəmiyyət kəsb edir və həm fərdi istifadəçilər, həm də banklar üçün xəbərdarlıq xarakteri daşıyır.

Kiber təhlükəsizlik sahəsində əldə olunan statistik məlumatlar göstərir ki, əvvəlki illərlə müqayisədə Azərbaycan bank sektoru bir sıra effektiv tədbirlər həyata keçirib və nəticədə kartlara qarşı həyata keçirilən kiber hücumların ümumi sayı əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Lakin son dövrlərdə yenidən müşahidə olunan müdaxilələr göstərir ki, haker və kiber cinayətkarlar istifadəçilərin texnologiyalardan istifadəsindəki boşluqları istismar etməyə davam edirlər. Bu vəziyyət vətəndaşların şəxsi maliyyə məlumatlarını qorumaq üçün daha diqqətli olmasını zəruri edir.

Kiber müdaxilələrin əsas formalarına bank kartları ilə aparılan internet alış-verişləri zamanı məlumatların oğurlanması, mobil bank tətbiqlərinə icazəsiz giriş cəhdləri və phishing üsulları ilə istifadəçi hesablarının ələ keçirilməsi daxildir. Hakerlər tez-tez saxta e-poçt, SMS və ya sosial şəbəkə mesajları vasitəsilə istifadəçiləri aldadaraq onların şəxsi məlumatlarını əldə etməyə çalışırlar. Bu cür halların qarşısını almaq üçün mütəxəssislər və banklar istifadəçilərə bir sıra tövsiyələr verməkdədirlər.

Ən önəmli tövsiyələrdən biri kart və bank hesabı məlumatlarının heç vaxt üçüncü şəxslərlə paylaşılmamasıdır. Həmçinin, internet bankçılıq və ödəniş xidmətlərində yalnız rəsmi tətbiqlər və veb-saytlardan istifadə etmək, eyni zamanda mobil cihazlarda antivirus proqramlarının aktiv olması da vacibdir. Banklar isə əlavə təhlükəsizlik tədbirləri kimi müştərilərə ikili təsdiqləmə (two-factor authentication) xidmətləri təqdim edir, əməliyyatları izləyən sistemlər qurur və şübhəli fəaliyyəti dərhal aşkar etmək üçün monitorinq aparırlar.

Mütəxəssislər həmçinin xəbərdarlıq edir ki, istifadəçilər şəxsi cihazlarını ictimai Wi-Fi şəbəkələrinə qoşarkən diqqətli olmalı, açıq şəbəkələrdə maliyyə əməliyyatlarını həyata keçirməməli və şübhəli linklərə klik etməməlidirlər. Eyni zamanda, kartın fiziki qorunması, PIN kodlarının etibarlı saxlanılması və mütəmadi olaraq hesabların yoxlanılması da kiber müdaxilələrin qarşısını almağa kömək edir.

Hüquq-mühafizə orqanlarının məlumatına görə, son günlərdə kartlara müdaxilə halları əsasən elektron ticarət və onlayn ödəniş sistemlərində müşahidə olunub. Bu, göstərir ki, kiber cinayətkarlar hələ də texnologiyadan istifadə edənlərin davranışını izləyərək, zəif nöqtələri hədəfləməkdədirlər. Buna görə də vətəndaşların öz ödəniş məlumatlarına daha diqqətli yanaşması, şübhəli əməliyyatları dərhal banklara və hüquq-mühafizə orqanlarına bildirməsi həyati əhəmiyyət daşıyır.

Bütövlükdə, Azərbaycan bank sektoru kiber təhlükəsizlik sahəsində ciddi irəliləyişlər əldə etsə də, vətəndaşlar və banklar arasında davamlı maarifləndirmə və texnoloji yeniliklərin tətbiqi vacibdir. Bank kartları ilə həyata keçirilən əməliyyatların təhlükəsizliyini təmin etmək üçün həm dövlət orqanları, həm banklar, həm də istifadəçilər üzərinə məsuliyyət düşür. Gələcəkdə kiber cinayətlərin qarşısını almaq və vətəndaşların maliyyə təhlükəsizliyini qorumaq üçün əməkdaşlığın gücləndirilməsi, qabaqlayıcı tədbirlərin genişləndirilməsi və ictimaiyyətin davamlı məlumatlandırılması vacib hesab olunur.

AzNews.az