Azərbaycan və Türkiyə sığorta sektorunda tənzimləyici əməkdaşlığı yeni mərhələyə keçir - ŞƏRH

Azərbaycan və Türkiyə sığorta sektorunda əməkdaşlıq sahəsində mühüm addım atıb. Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) sədri Taleh Kazımovun və Türkiyənin Sığorta və Özəl Pensiyaları Tənzimləmə və Nəzarət Agentliyinin rəhbəri Davut Menteşin iştirakı ilə iki ölkə arasında sığorta sektorunda tənzimləmə və nəzarət mexanizmlərini gücləndirməyə yönəlmiş Anlaşma Memorandumu imzalanıb. Bu sənəd yalnız iki qurum arasında məlumat və təcrübə mübadiləsini deyil, həm də region səviyyəsində sığorta bazarlarının inteqrasiyasını hədəfləyir.

Qlobal miqyasda maliyyə bazarlarının sürətli rəqəmsallaşması və iqlim, texnoloji, geosiyasi risklərin artması sığorta sektorunda yeni tənzimləmə yanaşmalarını zəruri edib. Xüsusən Avropa və Asiya bazarlarında son illər dövlət nəzarəti ilə bazar azadlığı arasında tarazlıq yaratmaq əsas prioritetə çevrilib. Beynəlxalq Sığorta Nəzarətçiləri Assosiasiyasının (IAIS) məlumatına görə, 2024-cü ildə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə sığorta sektorunda illik artım tempi 7 faiz səviyyəsinə yaxınlaşıb. Bu dinamika göstərir ki, tənzimləmə institutları arasında qarşılıqlı əməkdaşlıq yalnız məlumat mübadiləsi deyil, həm də dayanıqlılıq və risk idarəetməsində sistemli yanaşma formalaşdırır.

Azərbaycan üçün bu memorandum sığorta bazarının dərinləşdirilməsi və risk əsaslı nəzarət sistemlərinin beynəlxalq təcrübəyə uyğunlaşdırılması baxımından əhəmiyyətli bir mərhələdir. AMB son illərdə bank sektorunda tətbiq etdiyi prudensial nəzarət modelini sığorta sahəsinə də inteqrasiya etməyə başlayıb. Bu, sektorun kapitallaşma səviyyəsinin yüksəldilməsi, istehlakçıların hüquqlarının qorunması və şəffaf hesabatlılığın artırılması ilə müşayiət olunur. Türkiyə tərəfi ilə qurulan yeni çərçivə bu prosesin daha sürətli və sistemli şəkildə həyata keçirilməsinə imkan yaradacaq.

Türkiyənin sığorta bazarı regionun ən inkişaf etmiş sistemlərindən biridir. 2025-ci ilin ilk yarısında bu ölkədə sığorta haqlarının ümumi həcmi 1,3 trilyon lirəni keçib. Türkiyənin özəl pensiya sistemi də illər ərzində kütləvi iştirak və texnoloji innovasiyalarla regionda nümunə halına gəlib. Bu təcrübənin Azərbaycan bazarına transferi sığorta məhsullarının diversifikasiyasına, həmçinin digital kanallar vasitəsilə satış mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsinə real dəstək verə bilər. Xüsusilə süni intellekt əsaslı risk qiymətləndirmə və aktuar modellərinin birgə inkişafı sığorta şirkətlərinin maliyyə sabitliyini möhkəmləndirə bilər.

Eyni zamanda, memorandum iki ölkə arasında normativ-hüquqi bazanın yaxınlaşdırılmasını və təlim proqramları vasitəsilə insan kapitalının gücləndirilməsini nəzərdə tutur. Bu istiqamət regional bazar üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. Məsələn, Avropa İttifaqında tətbiq olunan "Solvency II" standartlarına uyğun modellərin adaptasiyası üçün yerli tənzimləyici institutların əməkdaşlığı həlledici rol oynayır. Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanan bu sənəd də məhz həmin istiqamətdə regional sinerji yaratmaq məqsədi daşıyır.

Uzunmüddətli perspektivdə bu əməkdaşlığın nəticəsi kimi Cənubi Qafqaz və Qara dəniz regionunda sığorta bazarlarının daha vahid və risk-əsaslı sistemlərə keçidi mümkündür. Bu həm investor etimadını artıracaq, həm də regiondaxili ticarət və investisiya axınlarının sığorta mexanizmləri vasitəsilə təminatlı şəkildə genişlənməsinə şərait yaradacaq. Bundan əlavə, iqlim dəyişiklikləri, təbii fəlakətlər və kiberrisklər kimi yeni çağırışlar fonunda birgə tənzimləmə yanaşması risklərin proqnozlaşdırılması və qarşısının alınmasında daha effektiv nəticələr verə bilər.

Beləliklə, Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanan Anlaşma Memorandumu təkcə iki qardaş ölkənin maliyyə əməkdaşlığının növbəti mərhələsi deyil, həm də regional maliyyə sabitliyinin və sığorta bazarının dayanıqlı inkişafının əsas sütunlarından biri ola bilər. Bu addımın davamı kimi təlim proqramlarının, texniki yardım layihələrinin və birgə tədqiqat təşəbbüslərinin reallaşdırılması gözlənilir ki, bu da sığorta sektorunun rəqabət qabiliyyətini artırmaqla yanaşı, sosial-iqtisadi təhlükəsizliyin güclənməsinə də mühüm töhfə verəcək.

Nuray,

Aznews.az