SGC üzrə gəlir sabitliyi və Avropanın enerji xəritəsində dəyişən tələblər - ŞƏRH

"Fitch Ratings"in son qiymətləndirməsi Cənub Qaz Dəhlizi üzrə 2025-2028-ci illər üçün gəlir sabitliyini, borc öhdəliklərinin idarəolunan səviyyədə qalmasını və qaz nəqli seqmentinin şirkətin ümumi maliyyə göstəricilərində artan payını önə çıxarır. Proqnozlara görə, qaz nəqlindən illik təxminən 1,5 milyard dollar gəlirin davam etməsi, kapital xərclərinin isə ildə təxminən 0,2 milyard dollar səviyyəsində qalması gözlənilir. Həmçinin 2026-cı ildə 2 milyard dollarlıq avroistiqrazların ödənilməsi üçün kifayət qədər likvid vəsaitin mövcudluğu vurğulanır.

Bu qiymətləndirmə Cənub Qaz Dəhlizinin mövcud geoiqtisadi konfiqurasiyada tutduğu strateji mövqeyin daha aydın görünməsinə şərait yaradır. Avropada enerji təhlükəsizliyinin prioritetləşdiyi bir dövrdə SGC-nin sabit gəlir axını göstərməsi infrastrukturun həm texniki etibarlılığını, həm də tədarük marşrutunun tələb-təklif balansında mühüm rol oynadığını təsdiqləyir. Qaz nəqlindən gələn EBITDA-nın ümumi EBITDA-dakı xüsusi çəkisinin 2027-ci ilə doğru artması bu marşrutun regional enerji strategiyalarında mərkəzi xəttə çevrildiyini göstərir. Bu tendensiya hasilat seqmentində Şahdəniz yatağının ehtiyatlarının mərhələli azalması fonunda daha qabarıq görünür, çünki upstream üzrə azalmanın təsiri nəqliyyat seqmentinin stabil strukturu ilə kompensasiya olunur.

Qlobal kontekstdə Avropanın qaz mənbələrini şaxələndirmə xətti ilə hərəkət etməsi SGC-yə əlavə institusional üstünlüklər qazandırır. TAP-ın Aİ Qaz Direktivinin bəzi tələblərindən azad status alması, TANAP və TAP-ın genişləndirmə imkanlarının gündəmdə qalması və Türkiyə qaz bazarının inkişaf mərhələsinə keçməsi bu infrastrukturun iqtisadi müqavimətliliyini möhkəmləndirir. Avropada son illər ərzində LNG təchizatının yüksək paya malik olmasına baxmayaraq, boru kəməri qazının sabit və nisbətən proqnozlaşdırılan qiymət strukturu Avropa sənayesinin SGC kimi uzunmüddətli təchizat xətlərinə marağını artırır. Bunun nəticəsi olaraq, SGC-nin regional enerji sistemlərinə inteqrasiya səviyyəsi yüksəlir və bu, Fitch-in leverec göstəricisinin 2025-2028-ci illərdə orta hesabla 0,5x səviyyəsində qalacağı proqnozunu izah edən əsas mexanizmlərdən biri hesab olunur.

Maliyyə sabitliyinin davam etməsinə təsir edən amillərdən biri də infrastruktur xərclərinin optimal səviyyədə saxlanılmasıdır. Böyük miqyaslı enerji layihələrində kapital xərcləri adətən risk yaradan əsas komponentlərdən biri olur, lakin SGC üzrə bu göstəricinin sabit qalması həm kəmərlərin texniki işləkliyinin, həm də əməliyyat planlaşdırılmasının çevikliyinin nəticəsidir. Avroistiqrazların vaxtında ödənilməsi üçün kifayət qədər likvid vəsaitin olması isə şirkətin borc profilinin nəzarət edilən çərçivədə qalmasına imkan verir. Beynəlxalq maliyyə institutları ilə kredit portfelinin strukturlaşdırılması uzunmüddətli resursların səmərəli idarə olunmasını təşviq edir, bu da şirkətin maliyyə dayanıqlığını gücləndirən əlavə faktordur.

SGC-nin gələcək illərdə yaratdığı pul vəsaitinin SOCAR və dövlətə dividend axını kimi yönləndirilməsi Azərbaycanın enerji gəlirlərinin daha balanslı şəkildə idarə olunmasına töhfə verə bilər. Bu yanaşma enerji sektorunda uzunmüddətli fiskal sabitlik və investisiya imkanları baxımından müsbət dinamika yaradır. Regional enerji tələbatındakı artım perspektivləri, Avropa bazarında qazla bağlı strateji dəyişikliklər və SGC infrastrukturunun genişləndirilməsi potensialı yaxın illərdə layihənin iqtisadi çəkisinin daha da güclənə biləcəyini göstərir. Bununla belə, qlobal enerji qiymətlərinin dəyişkənliyi və hasilat bazasının azalması şirkətin gələcək planlarında nəqliyyat seqmentinə daha çox strateji rol verəcək. Hazırkı qiymətləndirmə göstərir ki, SGC qlobal enerji xəritəsində həm maliyyə sabitliyi, həm də tədarük etibarlılığı baxımından regional miqyasdan kənara çıxan strateji əhəmiyyətə malikdir.

Aznews.az