1 GVt-lıq dəniz günəş elektrik stansiyası: bərpa olunan enerjidə yeni texnologiya

Şərqi Çinin Şandun əyalətində fəaliyyətə başlayan 1 GVt gücündə HG14 dəniz günəş elektrik stansiyasının tam şəbəkəyə qoşulması bərpa olunan enerji sahəsində miqyas və texnologiya baxımından yeni mərhələnin başlandığını göstərir. Sahildən təxminən 8 kilometr məsafədə, dayaz dəniz zonasında yerləşən bu layihə yalnız istehsal həcmi ilə deyil, dəniz ərazilərinin istifadəsinə dair tətbiq edilən institusional yanaşma ilə də diqqət çəkir. Çin üçün bu stansiya enerji təhlükəsizliyi, torpaq resurslarının qorunması və karbon emissiyalarının azaldılması strategiyalarının kəsişmə nöqtəsində formalaşan model kimi qiymətləndirilir.

Qlobal enerji keçidi kontekstində dəniz üzərində günəş elektrik stansiyaları hələ nisbətən yeni texnologiya hesab olunur. Ənənəvi olaraq dənizdə bərpa olunan enerji dedikdə külək stansiyaları nəzərdə tutulurdu. HG14 layihəsi isə sabit dayaqlı dəniz fotoelektrik sistemlərinin genişmiqyaslı tətbiqinin mümkün olduğunu göstərir. Polad platformalar və möhkəm lövbər sistemi vasitəsilə dəniz mühitinə uyğunlaşdırılmış bu konstruksiya, külək, dalğa və mövsümi buzlanma kimi riskləri minimuma endirməyi hədəfləyir. Bu yanaşma dənizdə günəş enerjisi layihələrinin qarşısında duran əsas mühəndislik məhdudiyyətlərinin praktik həllini təqdim edir.

Təxminən 1,2 milyard ABŞ dolları həcmində investisiya ilə reallaşdırılan stansiya, hər il 1,78 teravat-saat elektrik enerjisi istehsal etməklə regional enerji balansında əhəmiyyətli rol oynayır. Bu istehsal həcmi təkcə Kenli qraflığının elektrik tələbatının böyük hissəsini qarşılamaqla kifayətlənmir, eyni zamanda şəbəkənin karbon intensivliyinin azaldılmasına töhfə verir. İllik 1,34 milyon ton karbon emissiyasının qarşısının alınması qlobal iqlim öhdəlikləri kontekstində layihənin strateji dəyərini artırır.

Dəniz üzərində günəş enerjisinin quruda yerləşən sistemlərlə müqayisədə daha yüksək səmərəlilik nümayiş etdirməsi texnoloji baxımdan mühüm üstünlükdür. Su səthinin əks etdirici təsiri və aşağı temperatur panellərin performansını artıraraq istehsalın 5-15 faiz daha yüksək olmasına şərait yaradır. Bu faktor investisiya xərclərinin uzunmüddətli dövrdə daha tez kompensasiya olunmasına imkan verir və belə layihələrin kommersiya cəlbediciliyini gücləndirir.

HG14 layihəsində enerji saxlama sisteminin inteqrasiyası isə bərpa olunan enerji mənbələrinin ən böyük çağırışlarından biri olan dəyişkənlik probleminə cavab verir. 100 MVt gücündə batareya sistemi istehsalın şəbəkəyə ötürülməsində elastikliyi artırır və enerji infrastrukturunun daha səmərəli idarə olunmasına imkan yaradır. Bu yanaşma bərpa olunan enerji layihələrinin təkcə istehsal deyil, həm də ötürmə və paylama mərhələlərində optimallaşdırılmasının vacibliyini göstərir.

Dəniz sahələrinin ikili istifadəsi konsepsiyası layihənin sosial-iqtisadi aspektini daha da gücləndirir. Günəş panellərinin altında akvakultura fəaliyyətinin davam etdirilməsi torpaq və su resurslarının daha səmərəli istifadəsinə imkan verir. Bu model, sıx əhalili və torpaq çatışmazlığı yaşayan regionlar üçün xüsusilə aktualdır və enerji layihələrinin yerli iqtisadi fəaliyyətlə ziddiyyət yaratmadan həyata keçirilə biləcəyini nümayiş etdirir.

HG14 dəniz günəş elektrik stansiyası qlobal enerji bazarında bərpa olunan mənbələrin gələcək trayektoriyasına dair mühüm siqnallar verir. Bu layihə göstərir ki, günəş enerjisi yalnız quruda deyil, dəniz mühitində də iri miqyaslı və iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış şəkildə tətbiq oluna bilər. Bu təcrübə xüsusilə sahil zolağı geniş olan və enerji tələbatı sürətlə artan ölkələr üçün yeni strategiyaların formalaşmasına təkan verə bilər.

Aznews.az