Azərbaycanda ödəniş və elektron pul təşkilatlarına qarşı tələblər dəyişib - ŞƏRH

Azərbaycan Mərkəzi Bankının ödəniş və elektron pul təşkilatlarının fəaliyyətini tənzimləyən qaydalara etdiyi dəyişikliklər maliyyə bazarlarında risklərin idarə olunması və istehlakçıların müdafiəsi baxımından yeni mərhələnin başlanğıcı kimi qiymətləndirilir. Qərar mülki məsuliyyət sığortası və ya qarantiyanın məbləğinin real fəaliyyət miqyasına uyğunlaşdırılmasını, hesabatlılığın daha çevik və strukturlaşdırılmış formada aparılmasını, həmçinin informasiya təhlükəsizliyi üzrə vahid tələblərin tətbiqini nəzərdə tutur. Bu dəyişikliklər ödəniş ekosisteminin sürətlə genişləndiyi bir dövrdə institusional nəzarətin gücləndirilməsi məqsədinə xidmət edir.

Qaydalara əsasən, ödəniş təşkilatlarında mülki məsuliyyət sığortasının və ya qarantiyanın ildə iki dəfə istifadəçi sayı əsasında yenidən hesablanması tələbi risklərin dinamik xarakter aldığını göstərir. Son illərdə rəqəmsal ödəniş platformalarının istifadəçi bazası sürətlə artıb və bu artım potensial risklərin də miqyasını genişləndirir. Qlobal təcrübədə, xüsusilə Avropa İttifaqında və Böyük Britaniyada oxşar mexanizmlər ödəniş xidmətlərində sistemli risklərin qarşısını almaq üçün tətbiq olunur. Azərbaycanda bu yanaşmanın tətbiqi sığorta və təminat mexanizmlərinin formal tələbdən çıxaraq real risk ölçülərinə uyğunlaşdırılmasına imkan yaradır.

Hesabat müddətlərinin uzadılması da diqqətçəkən məqamdır. İndiyədək 5 iş günü ərzində təqdim edilən hesabatların artıq 10 iş günü müddətində verilməsi təşkilatlara daha dəqiq və keyfiyyətli məlumat hazırlamaq imkanı yaradır. Bu dəyişiklik qısa müddətli inzibati rahatlama kimi görünsə də, əslində hesabatların məzmununun dərinləşməsi və səhvlərin azalması baxımından institusional səmərəliliyi artıra bilər. Beynəlxalq praktikada da maliyyə nəzarət orqanları operativliklə yanaşı məlumatın etibarlılığına üstünlük verir və bu balansın qorunması əsas meyar hesab olunur.

Qərarın mühüm istiqamətlərindən biri həssas ödəniş məlumatlarının qorunması və fövqəladə hallarda fəaliyyətin davamlılığı ilə bağlı tələblərin vahid informasiya təhlükəsizliyi çərçivəsinə inteqrasiya edilməsidir. Rəqəmsal maliyyə xidmətlərinin artması kiberrisklərin də yüksəlməsinə səbəb olur. Qlobal statistikaya görə, son illərdə maliyyə sektorunda kiberhücumların sayı digər sahələrlə müqayisədə daha sürətlə artıb. AMB-nin bu tələbləri ayrıca qaydalardan çıxararaq ümumi nəzarət çərçivəsinə daxil etməsi risklərin sistemli şəkildə idarə olunmasına yönəlmiş institusional addım kimi dəyərləndirilə bilər.

Bu dəyişikliklərin iqtisadi təsiri yalnız tənzimləmə səviyyəsində qalmır. Daha sərt və ölçülə bilən tələblər bazarda fəaliyyət göstərən təşkilatların uzunmüddətli dayanıqlığını artırır, eyni zamanda yeni oyunçular üçün giriş meyarlarını daha aydın edir. Bu isə rəqabətin keyfiyyət üzərində qurulmasına şərait yarada bilər. İstehlakçılar üçün isə nəticə daha etibarlı ödəniş xidmətləri, məlumat təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi və fövqəladə hallarda xidmət fasilələrinin minimuma endirilməsi kimi üstünlüklərlə ifadə olunur.

Ümumilikdə, AMB-nin ödəniş və elektron pul təşkilatları üzrə qaydalara etdiyi dəyişikliklər rəqəmsal maliyyə bazarının institusional yetkinliyini artırmağa yönəlmiş addım kimi çıxış edir. Qlobal trendlərlə uzlaşan bu yanaşma risklərin ölçülə bilən əsasda idarə olunmasına, bazar iştirakçılarının məsuliyyətinin artırılmasına və istifadəçi inamının möhkəmləndirilməsinə xidmət edir. Bu baxımdan qərar, təkcə inzibati dəyişiklik deyil, rəqəmsal maliyyə infrastrukturunun daha dayanıqlı modelə keçidinin tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilə bilər.

Aznews.az