Azərbaycanın qeyri-neft sektoru 10 %-dən çox artıb - ŞƏRH

Azərbaycanın qeyri neft ixracı üzrə açıqlanan son göstəricilər ölkənin iqtisadi şaxələndirmə səylərinin real nəticələr verdiyini göstərir. Bu ilin yanvar avqust aylarında qeyri neft sektoru ixracı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 10,3 faiz artaraq 2,4 milyard ABŞ dollarına çatıb. İxrac strukturunda yeyinti məhsulları xüsusi çəkiyə malik olub və 22,9 faiz artımla 774,2 milyon dollar təşkil edib. Aqrar və aqrar sənaye məhsullarının ümumi ixrac həcminin 823,9 milyon dollara çatması bu istiqamətdə davamlı inkişaf tendensiyasını nümayiş etdirir.

Bu dinamika təkcə daxili iqtisadi siyasətin deyil, həm də beynəlxalq bazarlarda Azərbaycan məhsullarına artan marağın nəticəsi kimi dəyərləndirilə bilər. Qlobal səviyyədə aqrar ixracın yüksəlməsinin əsas amillərindən biri ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərinin aktuallaşmasıdır. Dünya Bankı və FAO-nun hesabatlarında göstərilir ki, ərzaq bazarlarında qeyri sabitlik fonunda regional istehsalçılar yeni imkanlar əldə edirlər. Azərbaycan isə coğrafi mövqeyi, məhsulların mövsümi müxtəlifliyi və keyfiyyət standartlarının yaxşılaşdırılması hesabına bu imkanlardan faydalanır.

Xüsusilə şəkər ixracında 58,2 faiz, meyvə tərəvəzdə 32,2 faiz, kimya sənayesi məhsullarında 24,3 faiz artım qeydə alınması sektoral diversifikasiyanın getdikcə gücləndiyini göstərir. Bu artımlar təsadüfi deyil, son illərdə kənd təsərrüfatında rəqəmsallaşma, logistikanın təkmilləşdirilməsi və ixrac dəstək mexanizmlərinin tətbiqi ilə bağlı atılan addımlar nəticə verir. Məsələn, kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracında sertifikatlaşdırma və izləmə mexanizmlərinin güclənməsi beynəlxalq bazarlarda rəqabət qabiliyyətini artırır.

Qlobal kontekstdə də oxşar proseslər müşahidə olunur. Türkiyə, Polşa və Niderland kimi ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, kənd təsərrüfatı məhsullarının ixrac potensialı yalnız istehsal həcminin artımı ilə deyil, dəyər zəncirinin səmərəli idarə olunması ilə bağlıdır. Azərbaycan da ixracı artırmaqla yanaşı məhsulların emalını və əlavə dəyər yaratma imkanlarını genişləndirməklə uzunmüddətli üstünlüklər əldə edə bilər.

Maraqlı məqamlardan biri də odur ki, qeyri neft ixracının artımı təkcə iqtisadi göstəricilərə deyil, həm də sosial təsirlərə malikdir. Aqrar sahədə ixracın genişlənməsi kənd yerlərində məşğulluğun artmasına, yeni emal müəssisələrinin yaradılmasına və daxili bazarda keyfiyyət standartlarının yüksəlməsinə səbəb olur. Bu proses kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan kiçik və orta sahibkarların da fəaliyyətini stimullaşdırır və ixrac bazarlarına çıxış imkanlarını genişləndirir.

Bununla yanaşı, ixracın davamlı artımı üçün bazarların diversifikasiyası əsas şərtlərdən biridir. Hazırda Azərbaycan məhsullarının böyük hissəsi Rusiya və MDB ölkələrinə yönəlsə də, Yaxın Şərq və Avropa bazarlarında da maraq formalaşır. Bəzi məhsullar üzrə Körfəz ölkələri və Çin bazarı yeni perspektivlər təqdim edir ki, bu da gələcəkdə ixrac coğrafiyasını genişləndirmək üçün əlavə imkanlar yarada bilər.

Mövcud mənzərə göstərir ki, qeyri neft ixracında əldə olunan artım sadəcə qısamüddətli tendensiya deyil, uzunmüddətli strategiyanın uğurlu nəticəsidir. Davamlı olaraq innovativ yanaşmalar, logistik üstünlüklərin gücləndirilməsi və beynəlxalq standartlara uyğunlaşma ixracın daha da artmasına zəmin yaradır. Azərbaycanın qarşıdakı illərdə ixrac strukturunu daha da şaxələndirməsi ölkənin iqtisadi dayanıqlığını möhkəmləndirəcək və regional bazarlarda mövqelərini gücləndirəcək.

Nuray,

Aznews.az