Azərbaycanda kərpic istehsalı: artım, bazar balansı və tendensiyalar - ŞƏRH

Azərbaycan tikinti materialları bazarında kərpic istehsalı üzrə son statistika diqqətçəkici artımın olduğunu göstərir. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, bu ilin ilk 8 ayında 439,5 min kubmetr kərpic istehsal olunub ki, bu da ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 9,3 faiz çoxdur. 2024-cü ildə ümumi istehsal həcmi 622,3 min kubmetr təşkil edib və bu göstərici 2023-cü illə müqayisədə 0,7 faiz artımı ifadə edir. Eyni zamanda, sentyabrın 1-nə olan vəziyyətə görə, ölkədə 10,1 min kubmetr hazır məhsul ehtiyatı mövcuddur. Bu rəqəmlər istehsal sektorunda sabit artımın müşahidə olunduğunu göstərir və tikinti sənayesindəki tələbatla sıx bağlıdır.

Qlobal perspektivdə kərpic istehsalı ənənəvi olaraq inşaat sektorunun dayanıqlı təməl komponentlərindən biri kimi dəyərləndirilir. BMT-nin və Dünya Bankının açıqladığı material bazarı trendlərinə əsasən, Asiya və Afrika ölkələrində sürətli urbanizasiya kərpic istehsalına artan tələbi şərtləndirir. Məsələn, Hindistan və Çin kimi ölkələrdə illik milyonlarla kubmetr kərpic istehsalı həyata keçirilir və bu məhsul əsasən yeni yaşayış massivlərinin inşasında istifadə olunur. Azərbaycanda müşahidə edilən artım qlobal meyillərlə uyğunluq təşkil edir. Ölkədə iqtisadi inkişaf, yeni infrastruktur layihələrinin reallaşdırılması və şəhərləşmə prosesləri kərpic istehsalına müsbət təsir göstərir. Bu həm də regiondakı inşaat bazarının canlılığını əks etdirir.

İstehsal həcmlərindəki artımın səbəblərindən biri son illərdə dövlətin sosial infrastruktur layihələrinə yönəltdiyi diqqətdir. Mənzil tikintisi, məktəb və xəstəxana layihələri, həmçinin iri yol və logistika obyektlərinin inşası kərpic kimi əsas tikinti materiallarına tələbatı artırır. Digər tərəfdən, özəl sektorun aktivliyi də nəzərə çarpır. Paytaxtda və regionlarda aparılan yeni yaşayış komplekslərinin tikintisi, bağ evlərinə marağın artması və kənd təsərrüfatı təyinatlı binaların inşası kərpic istehsalçılarının bazara daha çox məhsul təqdim etməsinə şərait yaradır.

Hazır məhsul ehtiyatlarının 10,1 min kubmetr səviyyəsində olması da diqqətəlayiq göstəricidir. Bu, bir tərəfdən istehsalçılar üçün bazarın tələbini qarşılamağa hazırlığın təmin edildiyini göstərir, digər tərəfdən isə satış sürətinin davamlılığını əks etdirir. Əgər ehtiyatların həcmində ciddi artım müşahidə olunsaydı, bu, bazarda tələbin zəiflədiyinə işarə ola bilərdi. Mövcud vəziyyət isə balanslı bazar şəraitinə dəlalət edir.

Qlobal səviyyədə kərpic istehsalı ilə bağlı müzakirələrdə dayanıqlılıq və ekoloji faktorlar ön plana çıxır. Çünki kərpic istehsalı ənənəvi olaraq enerji tutumlu prosesdir və atmosferə karbon emissiyalarının müəyyən payını yaradır. Avropa İttifaqında və bəzi inkişaf etmiş ölkələrdə bu səbəbdən alternativ materiallara – aeroblok, keramzit blok və digər yüngül konstruksiya elementlərinə maraq artır. Azərbaycanda isə hələlik kərpicin mövqeyi kifayət qədər güclüdür və inşaat bazarındakı ənənəvi üstünlüyünü qoruyur. Bu məhsulun davamlı istifadəsi həm mövcud tikinti texnologiyalarının ənənəvi xəttini göstərir, həm də yerli istehsal potensialının iqtisadi baxımdan əlverişli olduğunu təsdiqləyir.

Növbəti mərhələdə əsas çağırış texnoloji modernləşmə ilə bağlıdır. Dünya təcrübəsində müasir sobalar, alternativ yanacaq istifadəsi və tullantıların minimuma endirilməsi kərpic istehsalında əsas tendensiyalara çevrilib. Azərbaycan istehsalçılarının da bu istiqamətdə addımlar atması həm məhsulun rəqabət qabiliyyətini yüksəldə, həm də ekoloji baxımdan beynəlxalq standartlara yaxınlaşmasına səbəb ola bilər. Bu, gələcəkdə ölkənin regional bazarlara ixrac potensialını da artırmaq imkanına malikdir.

Ümumilikdə, kərpic istehsalı üzrə son statistik göstəricilər Azərbaycanın tikinti materialları sektorunda sabit artımın olduğunu, bazarın tələbatını qarşılama gücünün mövcudluğunu və qlobal trendlərlə uyğunlaşmanı ortaya qoyur. İstehsal artımı və bazar balansı sektorun hələ də canlı olduğunu göstərir, lakin texnoloji və ekoloji çağırışlar yaxın illərdə diqqət mərkəzində qalacaq. Bu sahədə atılacaq addımlar yalnız daxili bazara deyil, həm də regional iqtisadi inteqrasiyaya töhfə verə bilər.

Nuray,

Aznews.az