Azad olunmuş ərazilərdə intensiv bağçılıq üçün subsidiya dəstəyi - ŞƏRH

2025-ci ilin payızında işğaldan azad olunmuş ərazilərdə bağçılığın intensiv və super-intensiv modellərlə təşviqi üçün Aqrar Subsidiya Şurasının yeni qərarı diqqətəlayiq məqamlar ortaya qoyur. Qərara əsasən, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının müxtəlif yüksəkliklərində salınan şabalıd, gilas, şaftalı, ərik, qoz və fındıq bağları dövlət tərəfindən əhəmiyyətli subsidiya mexanizmi ilə dəstəklənəcək. Məqsəd həm iqtisadi gəlirliyi artırmaq, həm də kənd təsərrüfatında müasir istehsal modellərinin tətbiqini sürətləndirməkdir.

Bu təşəbbüs kənd təsərrüfatı siyasətində bir neçə strateji xəttin kəsişməsində dayanır. Əvvəla, işğaldan azad olunmuş torpaqların iqtisadi dövriyyəyə qaytarılması dövlətin bərpa və inkişaf gündəliyinin əsas sütunlarından biridir. Subsidiya alətinin məhz intensiv bağçılıq üzərində qurulması təsadüfi deyil. Çünki klassik bağçılıq modelləri ilə müqayisədə intensiv və super-intensiv sistemlər hektara düşən məhsuldarlığı dəfələrlə artırır, bazar yönümlü istehsalın təminatını gücləndirir və ixrac üçün daha rəqabətli məhsul çeşidi yaradır.

Digər tərəfdən, bu model dünya təcrübəsinə uyğun olaraq kənd təsərrüfatında texnologiya yönümlü inkişafı təşviq edir. Türkiyə və İtaliya kimi ölkələrdə intensiv gilas və şaftalı bağlarının iqtisadi səmərəliliyi sübut olunmuşdur. Azərbaycanda da bu yanaşma həm məhsulun keyfiyyətinə, həm də mövsümdən asılılığın azaldılmasına xidmət edə bilər. Üstəlik, patentlə qorunan tinglərdən istifadənin şərt kimi qoyulması toxumçuluq bazarında intellektual mülkiyyətin qorunmasını gücləndirir və seleksiya işlərinə əlavə stimul verir.

İqtisadi baxımdan subsidiya mexanizmi fermerlərin ilkin xərclərinin azaldılması, yüksək texnologiyalı bağçılığa keçidi sürətləndirmək və kredit resurslarına çıxış imkanlarını artırmaq funksiyasını daşıyır. Hər hektar üçün minlərlə manatlıq dəstək fermerlərin risklərini minimuma endirir və onları daha yüksək məhsuldarlıq və keyfiyyət hədəflərinə yönəldir. Eyni zamanda, ixrac bazarları üçün yüksək standartlara cavab verən məhsulların istehsalı xarici valyuta axınını gücləndirəcək, kənd təsərrüfatında əlavə dəyər zəncirini uzadacaq.

Bununla yanaşı, diqqət çəkən məqamlardan biri də coğrafi spesifikasiyaların nəzərə alınmasıdır. Müxtəlif yüksəkliklərdə yerləşən rayonlarda bağçılıq növlərinin fərqli intensivliklə təşviq edilməsi elmi əsaslara söykənən yanaşmadır. Bu, həm torpaq-iqlim uyğunluğunu optimallaşdırır, həm də məhsulun davamlılığını artırır. Digər ölkələrin təcrübəsində də regional spesifikasiyalarla tətbiq olunan subsidiya proqramlarının daha səmərəli nəticələr verdiyi müşahidə olunur.

Əlbəttə, bu təşəbbüs qarşısında bəzi çağırışlar da mövcuddur. İnfrastrukturun tam bərpası, suvarma sistemlərinin modernləşdirilməsi və logistika şəbəkəsinin qurulması olmadan yüksək məhsuldarlıq hədəflərinə çatmaq çətin ola bilər. Bundan başqa, yerli fermerlərin yeni texnologiyalara adaptasiyası üçün təlim və məsləhət xidmətlərinin genişləndirilməsi vacibdir. Dövlətin bu istiqamətdə əlavə dəstək mexanizmləri, o cümlədən aqrar sığorta, təlim proqramları və ixrac dəstəyi ilə prosesi müşayiət etməsi nəticələrin davamlılığını təmin edəcək.

Ümumilikdə, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə intensiv bağçılığın təşviqi iqtisadi bərpa ilə yanaşı, kənd təsərrüfatında müasir istehsal modellərinə keçid baxımından da dönüş nöqtəsi sayıla bilər. Bu yanaşma regionun iqtisadi potensialını reallaşdırmaqla yanaşı, ölkənin ərzaq təhlükəsizliyi və ixrac qabiliyyətini də gücləndirəcək.

Nuray,
Aznews.az