Məsafə əsaslı sərnişindaşıma sistemi Azərbaycanda ictimai nəqliyyatın yeni mərhələsini formalaşdırır - ŞƏRH

Prezident İlham Əliyevin fərmanı ilə 2026-cı ildən Azərbaycanda məsafə əsaslı avtomobil nəqliyyatı xidmətinə keçid mərhələsi başlayacaq və bu proses 2028-ci ilə qədər tam tətbiq olunacaq. Yeni sistemin məqsədi Bakı, Sumqayıt, Gəncə, Naxçıvan, Xankəndi və digər vacib inzibati ərazilərdə sərnişindaşımanın əlçatanlığını və davamlılığını təmin etməkdir. Sərnişin axınının intensivliyi nəzərə alınmaqla formalaşdırılacaq marşrutlarda daşıyıcıların çəkdiyi xərclərin dövlət tərəfindən subsidiya ilə kompensasiya olunması nəzərdə tutulur. Bu mexanizm həm də xidmət keyfiyyətinə və nəqliyyat vasitələrinin standartlara cavab verməsinə yeni tələblər qoyacaq.

Dünya təcrübəsi göstərir ki, məsafə əsaslı ödəniş modelləri ictimai nəqliyyatda şəffaflıq və səmərəlilik yaradır. Sinqapur, Almaniya və Türkiyə kimi ölkələrdə məsafəyə uyğun tarif sistemi tətbiq olunur və bu, həm sərnişin axınının düzgün idarə edilməsinə, həm də dövlət subsidiyalarının daha hədəfli yönləndirilməsinə imkan verir. Azərbaycan da bu mexanizmi tətbiq etməklə marşrut şəbəkəsinin optimallaşdırılmasına, maliyyə dayanıqlığının qorunmasına və sərnişinlərin sosial baxımdan daha ədalətli tariflərlə daşınmasına nail olmağı hədəfləyir.

Yeni sistemin tətbiqi nəticəsində daşıyıcı şirkətlərin maliyyə yükünün azalacağı gözlənilir. Çünki subsidiya mexanizmi ilə toplanan gediş haqqı ilə real xidmət dəyəri arasında fərq dövlət tərəfindən ödəniləcək. Bu, uzunmüddətli perspektivdə nəqliyyat şirkətlərinin investisiya imkanlarını genişləndirə, onların yeni və ekoloji standartlara cavab verən avtobuslara keçidini sürətləndirə bilər. Məsafə əsaslı tariflər həm də sərnişinlərin qısa məsafələrdə daha az, uzun məsafələrdə isə real dəyərə uyğun ödəniş etməsinə şərait yaradacaq ki, bu da ədalətli qiymət siyasətinə uyğun yanaşma kimi dəyərləndirilir.

Sistem həm sosial, həm də iqtisadi baxımdan balans yaratmağa yönəlib. Şəhərlərdə ictimai nəqliyyata tələbatın artması fonunda bu addım daşınma xidmətlərinin davamlılığını gücləndirəcək. Nəqliyyat vasitələrinin texniki tələblərə uyğunlaşdırılması sərnişinlərin təhlükəsizliyi və komfortu baxımından əhəmiyyətli yenilikdir. Bununla yanaşı, dövlətin daşıyıcılara subsidiya ayırması bazarda xidmət keyfiyyətinə nəzarəti gücləndirəcək və köhnəlmiş, ekoloji cəhətdən zərərli avtobusların mərhələli şəkildə istismardan çıxarılmasına təkan verəcək.

Qlobal miqyasda şəhər nəqliyyatının modernləşdirilməsində əsas meyillərdən biri rəqəmsallaşdırma və məsafə əsaslı tariflərlə vahid ödəniş sistemlərinin tətbiqidir. Azərbaycan da bu tendensiyaya qoşularaq həm beynəlxalq standartlara uyğunlaşır, həm də regional miqyasda müasir nəqliyyat modelini formalaşdırır. Nəticədə sərnişindaşımanın keyfiyyəti artırılacaq, vətəndaşların nəqliyyata əlçatanlığı yaxşılaşdırılacaq, dövlətin isə nəqliyyat sektoruna ayırdığı resurslardan istifadəsi daha səmərəli olacaq.

Nuray,

Aznews.az