Azərbaycanın Böyük Britaniya bazarına neft ixracı və qlobal enerji trendləri - ŞƏRH

2025-ci ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycan Böyük Britaniyaya 514 min 926,7 ton xam neft ixrac edib ki, bunun dəyəri 237 milyon 52,4 min ABŞ dolları təşkil edib. Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə ixrac olunan həcmin 20,8 faiz azalması, lakin dəyərin 39,3 faiz azalma ilə qeydə alınması qiymət və bazar şərtlərindəki dəyişikliklərin birbaşa göstəricisidir. Bu dövrdə Azərbaycan neft ixracında Böyük Britaniyanın payı 3,1 faiz olub ki, bu da qlobal bazarda ölkəmizin diversifikasiya strategiyasının vacib elementi kimi qiymətləndirilə bilər.

Qlobal neft bazarında 2025-ci ilin ilk yarısında qiymət dəyişkənliyi, xüsusilə Brent neftinin ton başına orta qiymətinin dəyişməsi və Avropada enerji təchizatında qeyri-müəyyənliklər Azərbaycanın ixrac strategiyasına birbaşa təsir göstərib. Xüsusilə Böyük Britaniya bazarında tələbin azalması və ya rəqabətçi bazar şərtləri ixrac həcminin aşağı düşməsində rol oynayıb. Eyni zamanda, Azərbaycandan ixrac olunan xam neftin ümumi dəyərinin azalma tendensiyası neftin bir tonunun dünya bazarında orta qiymətinin aşağı düşməsi ilə izah oluna bilər. Bu, ixrac həcminin sabit qalması və ya yalnız azalma ilə müşayiət olunan dəyərin daha çox qlobal qiymət amillərindən asılı olduğunu göstərir.

Hesabat dövründə Azərbaycan 15 milyon 924 min 752,2 ton həcmində xam neft və neft məhsulları ixrac edərək ümumi dəyəri 8 milyard 396 milyon 5,9 min ABŞ dolları təşkil edib. Bu göstəricilər ölkənin energetika sektorunun dayanıqlığını və ixrac potensialını vurğulayır. Xüsusilə Avropaya, eləcə də digər regionlara ixracın müxtəlifləşdirilməsi Azərbaycan üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir, çünki bazar risklərinin azaldılması və ticarət tərəfdaşlarının diversifikasiyası uzunmüddətli iqtisadi sabitliyə xidmət edir.

Böyük Britaniyaya ixracın azalma tendensiyası eyni zamanda qlobal enerji transformasiyasının göstəricisi ola bilər. Avropa ölkələrinin karbon emissiyalarını azaltmaq məqsədilə alternativ enerji mənbələrinə keçidi, xam neftə olan tələbin dəyişkənliyini artırır. Bu isə Azərbaycan neft ixracatçısı üçün həm çağırış, həm də imkanlar yaradır. Çünki enerji bazarının dinamikası ölkəni daha strateji yanaşma tətbiq etməyə, həm qiymət optimallaşdırması, həm də yeni bazarlara çıxışı artırmağa sövq edir.

Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsində isə yanvar-avqust aylarında 32 milyard 118 milyon ABŞ dolları həcmində əməliyyat qeydə alınıb ki, bunun 17 milyard 65 milyon dolları ixracın, 15 milyard 53 milyon dolları isə idxalın payına düşüb. Bu, ölkənin ticarət balansının stabil olduğunu göstərir və enerji sektorunun hələ də iqtisadiyyatın əsas dayağı olduğunu təsdiqləyir. Eyni zamanda, ixracın strukturunda diversifikasiya meyilləri, o cümlədən xam neftin payının müxtəlif regionlara yönəldilməsi strateji əhəmiyyət daşıyır.

Qlobal kontekstdə Azərbaycan neft ixracı həm regional enerji təhlükəsizliyinə töhfə verir, həm də ölkənin valyuta gəlirlərinin təmin edilməsində həlledici rol oynayır. İxrac dəyərinin azalma tendensiyası qısamüddətli bazar amilləri ilə izah olunsa da, uzunmüddətli perspektivdə Azərbaycan həm həcmi, həm də dəyəri optimallaşdırmaq üçün enerji bazarının qlobal meyllərini diqqətlə izləməlidir. Bu baxımdan, ixracın stabil və dayanıqlı olmasını təmin edən strategiyalar iqtisadi siyasətin prioritetlərindən birinə çevrilir.

Nuray,

Aznews.az