Azərbaycan banklarına pul köçürmələrində azalma və yeni iqtisadi reallıqlar

2025-ci ilin yanvar-avqust ayları ərzində Azərbaycanda banklara sürətli pul köçürmə sistemləri vasitəsilə 1 milyard 153.8 milyon manat vəsait daxil olub, banklardan xaricə göndərilən vəsaitin həcmi isə 319.1 milyon manata bərabər olub. Azərbaycan Mərkəzi Bankının hesabatına əsasən aparılan hesablamalar göstərir ki, əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə daxil olan vəsaitin həcmi 4% və ya 48.1 milyon manat azalıb, xaricə köçürmələrin həcmi isə 7.9% və ya 27.4 milyon manat enib. Xatırladaq ki, 2024-cü ilin yanvar-avqust aylarında banklara sürətli pul köçürmə sistemləri ilə 1 milyard 201.9 milyon manat daxil olmuş, xaricə göndərilən məbləğ isə 346.5 milyon manat təşkil etmişdi.

Bu statistika sürətli pul köçürmə sistemlərinin hələ də Azərbaycan iqtisadiyyatında və cəmiyyətində mühüm yer tutduğunu göstərir. Vətəndaşların, xüsusilə xaricdə işləyən həmvətənlərimizin ailələrinə və yaxınlarına göndərdiyi vəsaitlər ölkəyə daxil olan pul köçürmələrinin əsas hissəsini təşkil edir. Bu köçürmələr yalnız ailə büdcələrinin formalaşmasında deyil, həm də ölkədə istehlak bazarının dəstəklənməsində mühüm rol oynayır. Eyni zamanda, daxili bazarda pul dövriyyəsinin artırılması, xidmət sektorunun canlanması və əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin dəstəklənməsi baxımından da remittansların önəmi danılmazdır.

Digər tərəfdən, banklardan xaricə göndərilən vəsaitlərin azalması diqqətçəkən bir məqamdır. Bu azalma ölkə daxilində istehlakın və ya sərmayə qoyuluşlarının güclənməsinin göstəricisi ola bilər. Çünki əhali və biznes subyektləri vəsaitlərini daha çox ölkə daxilində xərcləməyə və investisiya etməyə meylli olduqda, xaricə çıxan pulun miqdarı azalır. Bu həm də makroiqtisadi sabitliyin təmin olunması, milli valyutaya olan etimadın artması və yerli bazarın investorlar üçün daha cəlbedici olması ilə bağlıdır.

Sürətli pul köçürmə sistemləri uzun illərdir ənənəvi bank xidmətlərinin mühüm seqmenti olaraq fəaliyyət göstərir. Bu sistemlərin üstünlüyü vəsaitin qısa zamanda çatdırılması, əhatə dairəsinin genişliyi və beynəlxalq şəbəkələrlə inteqrasiyasıdır. Azərbaycan bank sektoru son illərdə bu sahədə yeni rəqəmsal həllərin tətbiqi ilə daha əlçatan və effektiv xidmətlər təqdim etməyə başlayıb. Mobil tətbiqlər və onlayn platformalar vasitəsilə edilən köçürmələr isə həm vaxt itkisini minimuma endirir, həm də müştəri məmnuniyyətini artırır.

Bununla yanaşı, beynəlxalq təcrübə göstərir ki, remittansların davamlı azalması həm müsbət, həm də mənfi tərəflər daşıya bilər. Müsbət tərəfi ondan ibarətdir ki, ölkə daxilində iqtisadi aktivlik artdıqca insanlar xaricdən gələn vəsaitlərdən daha az asılı olur. Mənfi tərəf isə xaricdə çalışan vətəndaşların sayının və gəlirlərinin azalması ehtimalı ilə bağlıdır ki, bu da bir sıra ailələrin gəlir mənbələrini məhdudlaşdıra bilər. Buna görə də, Azərbaycan iqtisadiyyatının qeyri-neft sektorunun genişlənməsi, yeni iş yerlərinin yaradılması və daxili istehsal imkanlarının artırılması strateji prioritet olaraq qalır.

Ümumiyyətlə, 2025-ci ilin ilk 8 ayında qeydə alınan göstəricilər Azərbaycan bank sektorunun beynəlxalq maliyyə axınlarını idarə etməkdə sabit fəaliyyət göstərdiyini təsdiqləyir. Pul köçürmələrinin azalmasına baxmayaraq, ümumi həcmlərin hələ də milyardlarla manat səviyyəsində olması bu xidmətin vacibliyini ortaya qoyur. Gələcəkdə rəqəmsal bankçılıq imkanlarının genişlənməsi və beynəlxalq əməkdaşlıqların artması ilə sürətli pul köçürmə xidmətlərinin daha da səmərəli və əlçatan olması gözlənilir. Bu isə həm iqtisadi sabitliyə, həm də sosial rifahın qorunmasına töhfə verəcək.

AzNews.az