Tirana toplantısında

2025-ci ilin may ayında Albaniyanın paytaxtı Tirana şəhərində keçirilmiş “Avropa Siyasi Birliyi”nin (ASB) 6-cı Zirvə toplantısı region və bütövlükdə qlobal siyasi sistem üçün önəmli bir hadisə kimi yadda qaldı. Azərbaycanın Prezidenti İlham Əliyevin bu toplantıya qatılması isə həm ikitərəfli münasibətlər, həm də regional təhlükəsizlik kontekstində diqqətəlayiq idi.

“Avropa Siyasi Birliyi” təşəbbüsü 2022-ci ildən etibarən Avropada genişlənmiş təhlükəsizlik arxitekturasının və siyasi koordinasiyanın vacibliyini nəzərə alaraq formalaşıb. Qurumun əsas məqsədi təkcə Avropa İttifaqı ölkələrini deyil, Avropa İttifaqına üzv olmayan, lakin Avropanın geosiyasi sistemində strateji mövqeyə malik ölkələri də bir masa ətrafında toplamaqdır. Bu mənada Azərbaycan ASB-nin geosiyasi xəritəsində mühüm oyunçulardan biridir.

Prezident İlham Əliyevin Tirana səfəri və toplantıya aktiv iştirakı Azərbaycanın balanslaşdırılmış xarici siyasət kursunun davamı kimi qiymətləndirilə bilər. Bakı təkcə regional deyil, eyni zamanda Avropa və Qərblə əlaqələrin gücləndirilməsində maraqlıdır. Əliyevin iştirakı, Azərbaycan–Avropa münasibətlərində yeni mərhələyə keçidin mesajı olaraq dəyərləndirilə bilər.

Zirvə çərçivəsində İlham Əliyevin bir sıra dünya liderləri ilə keçirdiyi görüşlər xüsusilə diqqət çəkdi.
Avropa Komissiyasının Prezidenti Ursula von der Leyen ilə görüşü, enerji əməkdaşlığı, yaşıl enerji keçidi və Cənub Qaz Dəhlizinin genişləndirilməsi bu müzakirənin əsas gündəmini təşkil etdi. Avropa Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyindəki rolunu yüksək qiymətləndirir və bu platformada Əliyev Avropaya alternativ enerji mənbəyi kimi Azərbaycanın strateji əhəmiyyətini bir daha təsdiqlədi.

Fransa Prezidenti Emmanuel Makron ilə Azərbaycan prezidentinin qeyri-rəsmi təmasları da diqqət çəkdi. Son aylarda Bakı-Paris münasibətlərində yaşanan gərgin fonunda bu təmaslar, hərçənd rəsmi bəyanatlarla müşayiət olunmasa da, diplomatik ritorikaların yumşaldılması və Avropa səviyyəsində dialoqun davam etdirilməsi baxımından önəmlidir.

Azərbaycan son dövrlərdə Balkan regionu ilə, xüsusən də enerji və investisiya sahəsində əlaqələrini artırmaqdadır. İlham Əliyevin Albaniya və Serbiya liderləri ilə keçirdiyi görüşlər iqtisadi diplomatiya baxımından vacib idi.

Tirana toplantısında Qafqaz bölgəsində baş verən dəyişikliklər və Ermənistan-Azərbaycan normallaşması prosesi də dolayı gündəm mövzusu idi. İlham Əliyev bu kontekstdə Azərbaycanın sülh gündəliyinə sadiqliyini və Ermənistanla sərhədlərin delimitasiyası üzrə əldə olunan razılaşmaları ön plana çıxardı. Bu, Azərbaycanın beynəlxalq platformalarda sülhpərvər imicinin möhkəmləndirilməsi üçün strateji addım idi.
Politoloji baxışla bir neçə xırda, lakin əhəmiyyətli detalı da qeyd etmək vacibdir.
İlham Əliyevin protokol sırasındakı mövqeyi və tədbir zamanı ön cərgədə əyləşməsi Azərbaycanın bu platformadakı nüfuzunu göstərirdi.

Onun çıxışı zamanı diqqət çəkən məqamlardan biri isə Avropanın ikili standartları ilə bağlı dolayısı ilə mesajlar verməsi idi – bu, Azərbaycanın suverenlik məsələlərində prinsipial mövqedə olduğunu nümayiş etdirdi.
Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibində enerji, xarici işlər və rəqəmsallaşma sahələrini təmsil edən şəxslərin olması görüşlərin texniki və strateji dərinliyə malik olduğunu göstərir.
İlham Əliyevin “Avropa Siyasi Birliyi”nin 6-cı Zirvə toplantısında iştirakı Azərbaycanın Avropa ilə siyasi, enerji və təhlükəsizlik müstəvisində əlaqələrinin daha da dərinləşdiyini göstərdi. Prezidentin aktiv diplomatik fəaliyyəti, görüşlərdəki əsas mövzular və verilən mesajlar Azərbaycanın regionda güclü və proaktiv aktor olduğunu bir daha sübut etdi. Bu iştirak həmçinin Azərbaycanın Avropa siyasi sistemində daha önəmli bir mövqe tutmağa hazır olduğunun əyani göstəricisidir.

İsmayıl NADİRXANLI