Gavalı ixracında artım və yeni bazarlara çıxış - ŞƏRH

2025-ci ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycandan xarici ölkələrə 4,1 milyon ABŞ dolları dəyərində 6 357 ton gavalı və göyəm ixrac edilib. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatları göstərir ki, bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə dəyər baxımından 47, həcmi baxımından isə 32 faiz artım deməkdir. Ən çox ixrac istiqamətləri sırasında Rusiya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Qazaxıstan öndədir. Bununla yanaşı, bu il ilk dəfə Honkonq, Monqolustan və Moldova kimi bazarlara da məhsul tədarükü həyata keçirilib ki, bu, Azərbaycanın kənd təsərrüfatı məhsullarının coğrafi şaxələnməsi baxımından mühüm göstəricidir.

Gavalı və göyəm ixracında müşahidə olunan artım həm istehsal potensialının yüksəlməsi, həm də regional ticarət əlaqələrinin dərinləşməsi ilə izah oluna bilər. Rusiya bazarının dominant rolu hələ də qorunmaqdadır, çünki ötən il ixracın 93 faizi bu istiqamətə yönəlib. Bu vəziyyət Azərbaycanın meyvə-tərəvəz ixracında Rusiya bazarından asılılığını açıq şəkildə göstərir. Bununla belə, yeni bazarlara çıxışın genişlənməsi ölkənin kənd təsərrüfatı məhsullarının rəqabət qabiliyyətini artırmaq və riskləri bölüşdürmək baxımından müsbət tendensiyadır.

Son illərdə kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracında müşahidə olunan sabit artım ixracatçıların keyfiyyət, qablaşdırma və logistika sahəsində təcrübələrinin artması ilə də əlaqəlidir. Bu, xüsusən gavalı kimi tez xarab olan məhsullar üçün soyuq zəncir sistemlərinin təkmilləşdirilməsi və daşımaların səmərəliliyinin yüksəldilməsi sayəsində mümkün olub. Dünya bazarında meyvə ticarəti üzrə trendlər göstərir ki, təbii və ekoloji təmiz məhsullara tələbat artmaqdadır, bu da Azərbaycanın istehsal strukturuna uyğunluq baxımından əlavə üstünlük yaradır.

Qlobal kontekstdə gavalı ixracı əsasən Çin, Serbiya, ABŞ və Türkiyə kimi ölkələrin üstünlüyü ilə xarakterizə olunur. Azərbaycan isə bu ölkələrlə rəqabətə qiymət və keyfiyyət balansı vasitəsilə daxil olmağa çalışır. Rusiya və Yaxın Şərq bazarlarında Azərbaycanın məhsulları daha çox dad və təbii yetişmə üstünlüklərinə görə seçilir. Bu fərq məhsulun ixrac qiymətlərinə bir qədər müsbət təsir göstərsə də, hələ də genişmiqyaslı brendləşmə və emal imkanlarının məhdudluğu ixracın gəlirliliyini məhdudlaşdırır.

Yeni bazarlara, xüsusən Asiya və Avropa istiqamətlərinə çıxış, Azərbaycanın kənd təsərrüfatı ixracını daha balanslı və davamlı modelə çevirmək baxımından əhəmiyyət daşıyır. Bu, təkcə ixrac gəlirlərinin artması deyil, həm də regionlarda məşğulluğun və fermer təsərrüfatlarının gəlir sabitliyinin güclənməsi ilə nəticələnə bilər. Hökumətin kənd təsərrüfatının ixracyönümlü inkişafına yönəlmiş dəstəkləyici proqramları, o cümlədən logistika və sertifikatlaşdırma infrastrukturuna qoyulan investisiyalar bu prosesin sürətlənməsinə imkan yaradır.

Nəticə etibarilə, gavalı və göyəm ixracında əldə edilən müsbət dinamika Azərbaycanın kənd təsərrüfatı sektorunda tədrici transformasiyanın göstəricisidir. Əsas çağırış ixrac bazarlarının diversifikasiyasını dərinləşdirmək və məhsulun əlavə dəyərini artırmaqdır. Bu istiqamətdə həyata keçirilən strategiyalar Azərbaycanın kənd təsərrüfatını yalnız regionda deyil, qlobal ərzaq bazarında da daha tanınan oyunçuya çevirə bilər.

Nuray,

Aznews.az