Gümüşün tarixi rekordu: qlobal əmtəə bazarlarında dəyişən tarazlıq - ŞƏRH

Nyu-York Əmtəə Birjasının bölməsi olan COMEX-də gümüş fyuçerslərinin qiymətinin tarixi maksimumu yeniləməsi qlobal əmtəə bazarlarında balansların dəyişdiyini göstərən mühüm siqnallardan biri kimi qiymətləndirilir. 2026-cı ilin mart ayında çatdırılmaqla gümüşün bir troya unsiyasının 71 dolları ötərək 71,1 dollar səviyyəsinə yüksəlməsi təkcə spekulyativ artım deyil, bir neçə paralel qlobal tendensiyanın üst-üstə düşməsi ilə izah olunur. Eyni vaxtda qızıl fyuçerslərinin 4 500 dolları aşması qiymətli metallara marağın sistemli xarakter aldığını göstərir.

Gümüş bazarındakı bu yüksəlişin əsas səbəblərindən biri onun ikili funksiyası ilə bağlıdır. Gümüş həm investisiya aləti, həm də sənaye metalı kimi istifadə olunur. Son illərdə bərpa olunan enerji sahəsində, xüsusilə günəş panelləri və elektrik nəqliyyat vasitələrinin istehsalında gümüşə tələbat əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Beynəlxalq Enerji Agentliyinin məlumatlarına görə, təkcə günəş enerjisi sektorunda gümüş istehlakı son beş ildə iki dəfəyə yaxın yüksəlib. Bu artım davamlı xarakter daşıdığı üçün bazar iştirakçıları gələcək tədarük balansını artıq indidən qiymətlərə daxil edirlər.

Təklif tərəfində isə vəziyyət daha mürəkkəbdir. Qlobal gümüş hasilatının artım tempi tələbatın artımını üstələyə bilmir. Bir sıra iri istehsalçı ölkələrdə mədən layihələrinin maya dəyərinin yüksəlməsi, ekoloji tələblərin sərtləşdirilməsi və yeni yataqların məhdudluğu təklifin elastikliyini azaldır. Dünya Gümüş İnstitutunun son hesabatlarında qeyd olunur ki, bazar artıq bir neçə ildir struktur defisit şəraitində fəaliyyət göstərir. Bu amil qiymət artımını qısamüddətli dalğalanmadan daha çox orta müddətli tendensiyaya çevirir.

Makroiqtisadi mühit də qiymətli metalların bahalaşmasını dəstəkləyən əsas faktorlar sırasındadır. Qlobal miqyasda yüksək borclanma səviyyəsi, monetar siyasətdə qeyri-müəyyənlik və geosiyasi risklərin davam etməsi investorları alternativ təhlükəsiz aktivlərə yönəldir. Qızıl ənənəvi olaraq bu rolu oynasa da, son dövrdə gümüş daha yüksək gəlir potensialına malik aktiv kimi ön plana çıxır. Gümüşün qızıla nisbətən daha dəyişkən olması riskə meyilli investorlar üçün əlavə cəlbedicilik yaradır.

COMEX-də fyuçers qiymətlərinin məhz 2026-cı il tədarükləri üzrə yüksəlməsi bazarın gələcək gözləntilərini əks etdirir. Bu, iştirakçıların qısamüddətli spekulyasiyadan daha çox orta müddətli struktur dəyişikliklərini nəzərə aldıqlarını göstərir. Qızıl fyuçerslərinin eyni vaxtda yüksək səviyyədə qalması isə qiymətli metallara yönəlmiş kapital axınının selektiv deyil, genişmiqyaslı olduğunu təsdiqləyir.

Enerji transformasiyası, sənaye tələbatının artması və makroiqtisadi qeyri-sabitlik bir araya gəldikdə, qiymətli metallar bazarında yeni tarazlıq formalaşır. Bu proses qlobal maliyyə bazarlarında risklərin yenidən qiymətləndirilməsi fonunda gümüşün rolunun dəyişdiyini göstərir.

Aznews.az