İKT sektorunda davamlı artım müşahidə olunur - ŞƏRH

2025-ci ilin yanvar-noyabr aylarında Azərbaycanda informasiya və kommunikasiya texnologiyaları sektorunda istehsal olunan məhsulun həcminin 2,2 milyard manatı keçməsi və illik müqayisədə 8 faizdən çox artım qeydə alınması, ölkə iqtisadiyyatında rəqəmsal komponentin tədricən gücləndiyini göstərir. Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatlarına əsasən, təkcə noyabr ayında sektor üzrə istehsalın 219 milyon manata yaxınlaşması İKT fəaliyyətinin mövsümi deyil, davamlı xarakter daşıdığını təsdiqləyir. ÜDM-də payın 1,9 faiz səviyyəsində formalaşması isə bu sahənin hələ tam potensialını reallaşdırmadığını, lakin artım trayektoriyasında olduğunu göstərən əsas göstəricilərdən biridir.

Qlobal kontekstdə İKT sektoru artıq təkcə ayrıca iqtisadi sahə deyil, bütün sektorların məhsuldarlığını və rəqabət qabiliyyətini müəyyən edən baza infrastruktura çevrilib. Dünya Bankı və OECD hesabatlarında rəqəmsal texnologiyaların tətbiqi ilə ÜDM artımı arasında birbaşa əlaqə vurğulanır. Xüsusilə elektron xidmətlər, bulud texnologiyaları, məlumatların emalı və rəqəmsal platformalar həm dövlət idarəçiliyində, həm də özəl sektorda xərclərin azalmasına və proseslərin sürətlənməsinə imkan yaradır. Azərbaycanda İKT sektorunda istehsalın ümumi iqtisadi artım tempini üstələməsi bu qlobal tendensiyaların yerli iqtisadiyyatda da mərhələli şəkildə əks olunduğunu göstərir.

Mövcud artımın əsas səbəblərindən biri rəqəmsal həllərin digər sahələrə daha geniş inteqrasiyasıdır. Son illər logistika, maliyyə xidmətləri, ticarət və sənaye sahələrində avtomatlaşdırma və proqram təminatlarına tələbatın artması İKT sektorunda daxili bazarı genişləndirir. Eyni zamanda dövlət xidmətlərinin rəqəmsallaşdırılması, məlumat mübadiləsinin elektron mühitə keçməsi və texnoloji infrastrukturun yenilənməsi sektor üçün sabit sifariş mənbəyi formalaşdırır. Bu proseslər birbaşa olaraq İKT məhsullarının istehsal və xidmət həcminə təsir edir.

Bununla belə, sektorun ÜDM-də payının hələ də nisbətən aşağı olması potensial artım imkanlarının geniş olduğunu göstərir. Müqayisə üçün, bir sıra inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələrdə İKT sektorunun iqtisadiyyatda payı 4-6 faiz diapazonunda dəyişir. Azərbaycanda mövcud 1,9 faizlik göstərici mərhələli inkişaf modelinə uyğun olaraq ilkin və orta mərhələni xarakterizə edir. Bu baxımdan insan kapitalına investisiyalar, texnoloji startap ekosisteminin gücləndirilməsi və ixrac yönümlü rəqəmsal məhsulların təşviqi sektorun orta müddətli perspektivdə daha sürətli böyüməsinə zəmin yarada bilər.

Ümumi ÜDM-in 116 milyard manatı keçdiyi bir şəraitdə İKT sektorunda qeydə alınan artım templəri iqtisadi strukturun tədricən daha bilik əsaslı modelə doğru yönəldiyini göstərir. Qeyri-neft sektorunun daxili komponentlərindən biri kimi İKT-nin rolu yalnız iqtisadi göstəricilərlə məhdudlaşmır, eyni zamanda innovasiya, məhsuldarlıq və uzunmüddətli dayanıqlılıq baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Cari statistika onu deməyə əsas verir ki, sektorun inkişafı kəmiyyət artımı ilə yanaşı keyfiyyət dəyişiklikləri üçün də əlverişli zəmin formalaşdırır.

Aznews.az