Əyar nəzarəti sistemi zərgərlik bazarında şəffaflığı necə dəyişə bilər? - ŞƏRH

Azərbaycanda əyar laboratoriyalarının yaradılması və əyar nəzarəti sisteminin formalaşdırılması istiqamətində atılan addımlar zərgərlik bazarında keyfiyyət və etimad mexanizmlərinin institusional əsaslar üzərində qurulmasına yönəlib. Prezident yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Agentliyinin Azərbaycan Zərgərlər Assosiasiyası ilə keçirdiyi görüşdə bu məsələnin prioritet kimi vurğulanması ölkədə qiymətli metallar bazarının beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması məqsədini aydın şəkildə ortaya qoyur.

Qlobal təcrübədə, zərgərlik sektorunda dayanıqlı inkişafın əsas şərtlərindən biri etibarlı əyar nəzarəti sisteminin mövcudluğudur. Dünya üzrə aparıcı bazarlarda, xüsusilə Avropa İttifaqı ölkələrində, Türkiyədə və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində qiymətli metallardan hazırlanmış məmulatlar müstəqil və akkreditə olunmuş laboratoriyalarda yoxlanılır, beynəlxalq standartlara uyğun sertifikatlaşdırılır və vahid damğalama mexanizmi ilə bazara buraxılır. Bu yanaşma həm istehlakçı hüquqlarının qorunmasına, həm də istehsalçı və satıcılar arasında etimad mühitinin formalaşmasına xidmət edir. Azərbaycan üçün də bu modelin tətbiqi zərgərlik bazarında qeyri-müəyyənliklərin azalmasına və şəffaflığın artmasına imkan yarada bilər.

Statistik göstəricilər olmasa belə, region üzrə bazar tendensiyaları göstərir ki, əyar nəzarətinin zəif olduğu ölkələrdə qeyri-rəsmi dövriyyə genişlənir, keyfiyyət fərqləri bazarda qiymət manipulyasiyalarına səbəb olur. Əksinə, güclü laboratoriya infrastrukturu olan ölkələrdə zərgərlik məmulatlarının ixrac potensialı artır, çünki məhsullar beynəlxalq bazarlarda tanınan və qəbul edilən standartlarla təqdim olunur. Bu baxımdan, Azərbaycanda müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş əyar laboratoriyalarının yaradılması təkcə daxili bazar üçün deyil, orta müddətli perspektivdə ixrac imkanlarının genişlənməsi baxımından da əhəmiyyətlidir.

Görüşdə hüquqi çərçivənin və damğalama mexanizminin müzakirə olunması da təsadüfi deyil. Qlobal praktikada əyar nəzarəti yalnız texniki yoxlama ilə məhdudlaşmır, eyni zamanda normativ bazanın aydınlığı ilə tamamlanır. Əyarın düzgün göstərilməsi, məsuliyyət bölgüsünün dəqiq müəyyən edilməsi və nəzarət mexanizmlərinin institusional əsasda qurulması bazarda sağlam rəqabət mühitini gücləndirir. Bu, istehlakçı üçün real dəyərin təmin olunması ilə yanaşı, dürüst sahibkarların bazarda mövqelərinin möhkəmlənməsinə şərait yaradır.

İxtisaslı kadr potensialının gücləndirilməsi məsələsi isə uzunmüddətli dayanıqlılıq baxımından həlledici faktordur. Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, laboratoriya avadanlıqları nə qədər müasir olsa da, onları idarə edən və nəticələri düzgün interpretasiya edən mütəxəssislər olmadan sistem effektiv işləyə bilmir. Bu baxımdan, kadr hazırlığına investisiya qoyuluşu texniki infrastrukturun təbii davamı kimi çıxış edir və əyar nəzarətinin keyfiyyətini təmin edən əsas elementlərdən birinə çevrilir.

Ümumilikdə, əyar laboratoriyalarının yaradılması və əyar nəzarəti sisteminin formalaşdırılması Azərbaycanda zərgərlik sektorunun strukturlaşması istiqamətində atılan ardıcıl addım kimi qiymətləndirilə bilər. Qlobal bazar tendensiyaları ilə uzlaşan bu yanaşma daxili bazarda etimadın artmasına, istehlakçı hüquqlarının daha effektiv qorunmasına və zərgərlik sənayesinin institusional inkişafına zəmin yaradır. Mövcud istiqamət davamlı şəkildə reallaşarsa, sektorun həm daxili, həm də regional bazarlarda daha rəqabətli mövqe qazanması üçün real əsaslar formalaşa bilər.

Aznews.az