Fransa məhkəməsi Bəşər Əsəd və 7 yüksək rəsmi haqqında həbs qərarı çıxardı

Fransanın məhkəmə orqanları uzun illərdir davam edən istintaqın nəticəsi olaraq Suriyanın hazırkı dövlət başçısı Bəşər Əsəd də daxil olmaqla yeddi yüksək vəzifəli suriyalı rəsminin həbsi barədə qərar çıxarıb. Bu addım həm hüquqi, həm siyasi, həm də diplomatik baxımdan çox ciddi rezonans doğurub.

2012-ci ildə Suriyada vətəndaş müharibəsinin ən ağır dövrlərindən biri idi. Bu zaman Homs şəhərində yerləşən müvəqqəti mətbuat mərkəzi bombardman edilib. Hücum nəticəsində bir neçə qərbli jurnalist həyatını itirib, digərləri isə ağır xəsarət alıb. İddialara görə, həmin zərbələr təsadüfi olmayıb, məqsədli şəkildə beynəlxalq medianı susdurmaq üçün həyata keçirilib.

Fransız hakimləri 13 illik araşdırmalardan sonra gəldikləri qənaət budur ki, o dövrdə Suriya hakimiyyəti, o cümlədən ən yüksək siyasi və hərbi rəhbərlik bu hücumların bilavasitə təşkilində və icrasında məsuliyyət daşıyır.

Bu, ilk dəfədir ki, Qərb ölkələrinin məhkəmə sistemi birbaşa Bəşər Əsədin özünə qarşı həbs orderi çıxarır. Qərar, beynəlxalq hüquqda müharibə cinayətləri və insanlığa qarşı cinayətlərə görə məsuliyyətin dövlət başçılarından yan keçmədiyini göstərən mühüm presedent ola bilər. Əgər qərar digər Avropa ölkələri və beynəlxalq məhkəmələr tərəfindən də tanınarsa, bu, gələcəkdə Bəşər Əsədin beynəlxalq səfərlərinə ciddi məhdudiyyətlər gətirə bilər.

Bu addım, Avropa İttifaqının Suriya ilə münasibətlərini daha da sərtləşdirə bilər. Onsuz da Suriya rəhbərliyi Qərbin sanksiyaları altındadır, lakin məhkəmə qərarı siyasi təzyiqləri artıracaq.

Rusiya və İran kimi Suriyanın əsas müttəfiqləri bu qərara qarşı çıxacaq. Onlar Qərbin bu addımını siyasi motivli hərəkət kimi qiymətləndirə bilərlər. Bu isə yeni Qərb–Şərq qarşıdurmasının hüquqi müstəviyə daşınması deməkdir.

Reallıqda Əsədin və digər yüksək rəsmlərin həbs olunması çox çətin görünür. Çünki Suriya hakimiyyəti hələ də ölkəyə tam nəzarət edir və beynəlxalq məhkəmə qərarlarını tanımır. Lakin bu, beynəlxalq ictimaiyyətə Suriyanın hakim elitasının “cinayətkar” statusu ilə damğalanması mesajını verir.

Hadisənin məhz jurnalistlərin ölümü ilə bağlı olması qərara xüsusi əhəmiyyət qatır. Bu, müharibə şəraitində media nümayəndələrinin müdafiəsi və onların hədəf alınmasının cinayət kimi tanınması üçün güclü presedent yarada bilər.

Bundan başqa, bu qərar, Suriyada on minlərlə dinc vətəndaşın öldürülməsi, işgəncə halları və məcburi köçkünlərlə bağlı gələcəkdə daha genişmiqyaslı istintaqlara da yol aça bilər.

Fransa məhkəməsinin Bəşər Əsəd və digər yüksək rəsmlərə qarşı verdiyi həbs orderi təkcə bir hüquqi addım deyil, həm də beynəlxalq siyasi mesajdır. Bu qərar göstərir ki, insanlığa qarşı cinayətlər uzun illər sonra belə unudulmur və cavabdehlik prinsipi istənilən səviyyəyə – hətta dövlət başçısına qədər çata bilər.

Bu hadisə, beynəlxalq hüququn gələcəkdə müharibə cinayətləri ilə mübarizədə necə tətbiq ediləcəyinə dair mühüm dönüm nöqtəsi hesab olunur.

AzNews.az