Enerji ixracında yeni geoiqtisadi faza - ŞƏRH

Azərbaycan ilə Suriya arasında enerji sahəsində əməkdaşlıq perspektivləri yaxın zamanlarda reallaşacaq yeni qaz ixracı layihəsi ilə genişlənir. Suriyanın keçid dövrü Prezidenti Əhməd Əl Şaraa Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə görüşündə bu istiqamətdə vacib mesajlar verib. Qeyd olunub ki, Azərbaycan qazının Türkiyə ərazisindən Suriyaya ixracı planlaşdırılır və bu layihə Suriyanın enerji təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verəcək. Görüş zamanı həmçinin Azərbaycanın Suriyanın enerji infrastrukturunun bərpasına dəstək verə biləcəyi qeyd edilib.

Aznews.az şərh edir ki, hazırda enerji təhlükəsizliyi yalnız texniki və iqtisadi məsələ olmaqdan çıxaraq geoiqtisadi sabitliyin əsas sütunlarından birinə çevrilib. Azərbaycan bu baxımdan Cənubi Qafqazda sabit enerji təchizatçısı rolunu davamlı şəkildə gücləndirir. Mavi yanacaq ixracının Türkiyə üzərindən Suriyaya yönəldilməsi təkcə ikitərəfli enerji əməkdaşlığı deyil, həm də Azərbaycan qazının yeni bazarlara çıxış imkanlarının genişləndirilməsi baxımından əhəmiyyətlidir.

Suriyanın enerji problemi təkcə enerji resurslarının çatışmazlığı ilə deyil, həm də mövcud infrastrukturun illərdir davam edən dağıntılardan sonra bərpa olunmaması ilə bağlıdır. Belə bir şəraitdə Azərbaycanın enerji resurslarının Suriyaya yönəldilməsi həm fövqəladə təchizat rolunu oynaya bilər, həm də bu ölkədə mülki infrastrukturun funksional bərpasına təkan verə bilər. Bu istiqamətdə Azərbaycanın təcrübəsi və resurs bazası ciddi üstünlükdür. Hazırda Azərbaycan gündəlik təxminən 80 milyon kubmetr qaz hasil edir və bu, müxtəlif ixrac marşrutları ilə idarə olunur. 2023-cü ildə 23 milyard kubmetr qaz ixrac olunub və bu rəqəmin gələcəkdə artması gözlənilir.

Görüşdə qeyd olunan Türkiyə üzərindən tranzit isə TANAP və digər boru kəmərlərinin regional rolu baxımından maraq doğurur. Bu marşrutun genişlənməsi təkcə Suriyanı deyil, eyni zamanda Şərqi Aralıq dənizi hövzəsində yerləşən digər ölkələri də potensial tərəfdaşa çevirə bilər. Digər tərəfdən, Azərbaycanın bu kimi əməkdaşlıq formatları vasitəsilə beynəlxalq nüfuzunu yalnız siyasi deyil, iqtisadi və texniki istiqamətlərdə də artırması müşahidə olunur.

Həmçinin, enerji ixracının sabitliyi üçün siyasi və təhlükəsizlik baxımından dayanıqlı koordinasiya zəruridir. Bu baxımdan Türkiyənin tranzit ölkə kimi iştirakı logistik və geosiyasi riski azaldır. Eyni zamanda, bu əməkdaşlıq Azərbaycanın enerji diplomatiyasında yeni fazanın başlanğıcı sayıla bilər. Qazın birbaşa ixracı ilə yanaşı, infrastrukturun bərpasında iştirak da mümkün görünür. Bu isə gələcəkdə Azərbaycan şirkətlərinin Suriyada layihə icra etməsi üçün yeni platforma yarada bilər.

Nəticə etibarilə, qaz ixracının yalnız enerji balansının deyil, regional sabitliyin və iqtisadi inteqrasiyanın tərkib hissəsi kimi qiymətləndirilməsi daha məqsədəuyğundur. Azərbaycan qazının Suriyaya yönəldilməsi layihəsi bu baxımdan həm texniki, həm də geosiyasi baxımdan mühüm təşəbbüsdür və ölkənin enerji sahəsində mövqelərinin daha da möhkəmlənməsinə xidmət edir.

Nuray,

Aznews.az