Şəxsiyyət vəsiqələrinə niyə dəyişiklik tətbiq olunur - ŞƏRH

Milli Məclisin qəbul etdiyi yeni dəyişikliklə Azərbaycan vətəndaşının şəxsiyyət vəsiqəsinin forması və informasiya strukturu təkmilləşdirilir. Dəyişikliklər Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının (ICAO) 9303 standartlarına uyğunlaşdırmanı, səyahət sənədi kimi istifadədə yaranan texniki çətinliklərin aradan qaldırılmasını və ümumi sənədləşmə sistemlərinin təhlükəsizlik və funksionallıq baxımından yenilənməsini hədəfləyir. Qanun layihəsinə əsasən, vəsiqəyə şəxsin yaşayış yeri və vətəndaşlığı ilə bağlı məlumatların əlavə edilməsi, çipdə saxlanılan informasiyanın isə sadələşdirilərək yalnız zəruri elementlərdən ibarət olması nəzərdə tutulur. Paralel olaraq, ailə vəziyyəti, valideyn və uşaqlar, hərbi vəzifə kimi məlumatlar idarələrarası məlumat-axtarış sisteminə ötürüləcək və kriptoqrafik üsullarla mühafizə ediləcək.

Aznews.az şərh edir ki, təklif olunan dəyişikliklərin həm vətəndaş, həm də dövlət baxımından praktiki əhəmiyyəti çoxşaxəlidir. Bir tərəfdən, sənəd üzərindəki ünvan məlumatının əlavə olunması beynəlxalq və daxili səyahət zamanı şəxsiyyətin identifikasiyasını asanlaşdıraraq sərhəd-keçid proseslərini sürətləndirə bilər. Bu, xüsusilə Türkiyə ilə şəxsiyyət vəsiqəsi əsasında vizasız səyahətin mümkün olduğu kontekstdə hüquqi və texniki dəqiqliyin artırılmasına xidmət edir. Digər tərəfdən, çip üzərində saxlanılan məlumatların ixtisar olunaraq IAMAS sistemində saxlanılması müasir rəqəmsal təhlükəsizlik standartlarına uyğun addımdır. Bu yanaşma məlumatların mərkəzləşdirilmiş və mühafizəli bazalarda saxlanmasını təmin etməklə, vəsiqələrin oğurluq, dublikat və saxtalaşdırma hallarına qarşı dayanıqlığını artırır.

Qanun layihəsinin iqtisadi müstəvidə dəyərləndirilməsi bu dəyişikliklərin idarəetmədə çevikliyi artırmaqla bərabər, dövlət xidmətlərinin transformasiyasına verdiyi töhfə ilə də diqqət çəkir. Vəsiqə ilə bağlı prosedurların sadələşdirilməsi, texniki və məzmunla bağlı düzəlişlərin dövlət rüsumu tutulmadan aparılması və yaşayış yerinin dəyişməsinin vəsiqənin yenilənməsi üçün əsas sayılması xidmət keyfiyyətini yüksəldir. Bu isə həm vətəndaş məmnunluğunun artması, həm də dövlət büdcəsi üçün inzibati xərclərin optimallaşması ilə nəticələnə bilər. Rəqəmsallaşmanın dərinləşdirilməsi elektron idarəçiliyin inkişafı ilə yanaşı, ölkənin innovativ imicini gücləndirir və beynəlxalq rəqabət qabiliyyətini artırır.

Eyni zamanda, bu dəyişikliklər iqtisadi təhlükəsizlik və əmək bazarı baxımından da əhəmiyyətlidir. Yaşayış yerinin və vətəndaşlığın şəxsiyyət vəsiqəsində açıq şəkildə qeyd olunması, dövlətin əhalinin miqrasiyası və məskunlaşma dinamikası üzərində daha dəqiq statistik nəzarətini təmin edə bilər. Bu isə xüsusilə regional inkişaf planlarının, sosial təminat və məşğulluq siyasətlərinin daha effektiv tənzimlənməsinə imkan yaradır. Beləliklə, vəsiqə ilə bağlı struktur dəyişikliklər təkcə sənəd dizaynına və texnoloji modernizəyə deyil, həm də sosial-iqtisadi idarəetmənin daha səmərəli qurulmasına xidmət edir.

Məlumatların kriptoqrafik mühafizəsi və IAMAS sisteminə ötürülməsi Azərbaycanın şəxsi məlumatların qorunması sahəsində beynəlxalq standartlara uyğunlaşdığını göstərir. Bu addım həm də gələcəkdə e-vətəndaşlıq, rəqəmsal şəxsiyyət və dövlətlə qarşılıqlı əlaqədə smart texnologiyaların tətbiqi üçün əsas infrastruktur bazasını formalaşdırır. Bu cür sistemlər effektivliyə və şəffaflığa əsaslanan dövlət idarəçiliyinin formalaşmasına, eləcə də investisiya mühitində etibar və sabitliyin möhkəmlənməsinə səbəb olur.

Ümumilikdə, şəxsiyyət vəsiqəsində edilən dəyişikliklər rəqəmsal idarəetmə, təhlükəsizlik, vətəndaş xidmətləri və iqtisadi planlaşdırma sahələrində Azərbaycanın irəliləyişini göstərir. Bu prosesin uğurla reallaşması həm texnoloji transformasiyanın dərinləşməsi, həm də vətəndaşla dövlət arasında etibarlı informasiya körpüsünün qurulması baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır.

Nuray,

Aznews.az