İbadət və mütaliə yan-yana: Maarifləndirici layihəyə baxış

Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən ölkə üzrə 250 məsciddə mini kitabxanalar yaradılıb. Bu barədə Komitə sədrinin müavini Gündüz İsmayılov “Müasir informasiya məkanı və dini etiqad azadlığı” mövzusunda keçirilən konfrans çərçivəsində təşkil olunan “Din-media münasibətləri: yeni hədəf və çağırışlar” panel sessiyasında məlumat verib. Onun sözlərinə görə, kitabxanalar Komitənin nəzdindəki Mənəvi Dəyərlərin Təbliği Fondunun maliyyə dəstəyi ilə formalaşdırılıb. Kitabxanalarda Viktor Hüqonun “Səfillər” əsərindən, Nizami Gəncəvinin “Leyli və Məcnun” poemasına, klassik Şərq və Qərb ədəbiyyatından tutmuş müasir yazıçıların əsərlərinə qədər geniş spektrli bədii və dini ədəbiyyat toplanıb. Layihənin bu ilin sonuna qədər tam şəkildə ölkə məscidlərində həyata keçirilməsi planlaşdırılır.

Məscidlərdə kitabxana layihəsi yalnız dini ehtiyacların qarşılanması baxımından deyil, həm də ictimai şüurun, estetik zövqün, mənəvi tərbiyənin və mədəni maarifin gücləndirilməsi baxımından əhəmiyyətli addımdır. Məscidlərin tarixi funksiyası yalnız ibadət məkanı olmaqla məhdudlaşmayıb; onlar əsrlər boyu eyni zamanda maarifləndirici, öyrədici və ictimai rol oynayan mərkəzlər kimi çıxış ediblər. Xüsusilə İslam mədəniyyətində məscidlərin yanında kitabxanaların mövcud olması dini biliklə yanaşı dünyəvi elmlərin də təbliğinə zəmin yaradıb. Bu ənənənin müasir formada yenidən dirçəldilməsi təkcə dini biliklərin yayılması deyil, həm də oxu mədəniyyətinin formalaşdırılması və əxlaqi təməllərin gücləndirilməsi baxımından vacibdir.

Məscidlərdə yaradılan kitabxanalar insanları dini zəmində maarifləndirməklə yanaşı, onları daha geniş dünyagörüşünə sahib olmağa təşviq edir. Fərqli dövrlərə və xalqlara aid bədii əsərlərin seçilməsi oxuculara həm dini, həm fəlsəfi, həm də humanist dəyərləri müqayisəli şəkildə dərk etmək imkanı verir. Bu da ekstremizmə, radikal düşüncəyə qarşı effektiv profilaktik vasitə kimi çıxış edə bilər. Kitablar vasitəsilə dinin mahiyyəti daha sağlam və təhrif olunmamış mənbədən təqdim olunduqca, insanlar daha rasional, daha tolerant dini dünyagörüşə sahib olurlar.

Layihə, eyni zamanda, məscidə gələn fərqli yaş və təhsil səviyyəsinə malik insanları bir araya gətirməklə cəmiyyət daxilində dialoq və fikir mübadiləsini də təşviq edir. Kitabxana məkanları yalnız səssiz oxu otağı deyil, həm də mütaliə klubları, kitab təqdimatları, tematik seminarlar və müzakirə tədbirləri üçün platformaya çevrilə bilər. Gənclər, tələbələr, müəllimlər və din xadimləri bu məkanda bir araya gələrək həm dini, həm də dünyəvi mövzularda sağlam diskussiyalar aparmaq imkanına sahib olarlar. Bu da həm dini təcrübənin dərinləşməsinə, həm də ümumi vətəndaş mədəniyyətinin inkişafına xidmət edər.

Bu təşəbbüs çərçivəsində daha hansı addımlar atıla bilər? Əvvəla, kitabxanaların rəqəmsal versiyaları yaradılaraq onlayn istifadə üçün əlçatan edilməlidir. Elektron kitabxana formatı həm regionlarda yaşayan, həm də fiziki məhdudiyyətləri olan şəxslər üçün vacibdir. Eyni zamanda kitabxanalar üçün interaktiv ekranlar, audio kitablar və görmə qüsurlu insanlar üçün xüsusi materiallar əlavə oluna bilər.

Daha sonra, kitabxanaların fəaliyyəti təkcə kitab təqdimatı ilə bitməməli, onları müşayiət edən müzakirə klubları, mövzuvi seminarlar və müəlliflərlə görüşlər təşkil olunmalıdır. Yerli müəlliflərin əsərlərinin təşviq olunması, dini və etik mövzularda müasir baxışları əks etdirən diskussiya axşamları maarifləndirmə işini daha canlı və dinamik edə bilər. Əlavə olaraq, din xadimləri üçün oxu tövsiyələri, xüsusi təlimatlar və kitab siyahıları tərtib edilə bilər ki, bu da cəmiyyətə düzgün və zərərsiz dini biliklərin çatdırılmasına yardım edər.

Bununla yanaşı, layihənin davamlılığı üçün ictimaiyyətin də bu prosesə cəlb olunması vacibdir. Oxucuların kitab bağışlama aksiyalarına cəlb edilməsi, könüllülərin vasitəsilə kitabxana fəaliyyətinin təşkili və ictimai dəstək bu təşəbbüsün daha geniş miqyasda davam etdirilməsinə səbəb olar.

Nəticə etibarilə, məscidlərdə kitabxana layihəsi sadəcə kağız üzərindəki kitabların toplanması deyil, cəmiyyətin mənəvi dayanıqlığını gücləndirən və maariflənməyə çağıran çoxşaxəli bir təşəbbüsdür. Oxumaq – ibadət qədər dəyərli bir fəaliyyətdir və məhz bu layihə bu iki anlayışı bir məkanda birləşdirməklə həm dini, həm də vətəndaşlıq şüurunun formalaşmasına töhfə verir.

Pərvanə,

AzNews.az