Torpaq hüquqlarının qeydiyyatında yeni mərhələ - ŞƏRH

Prezident İlham Əliyevin "Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında" qanuna edilən son dəyişiklikləri təsdiqləməsi ilə Azərbaycanda torpaq üzərində hüquqların dövlət qeydiyyatından imtina edilməsinə dair hüquqi mexanizm dəqiqləşdirildi. Qanun, xüsusilə torpağın kateqoriyası ilə bağlı kadastr məlumatları arasındakı uyğunsuzluqlar səbəbindən yaranan qeydiyyat problemlərinə dair Konstitusiya Məhkəməsinin qərarları əsasında hazırlanaraq, bu halların hüquqi cəhətdən tənzimlənməsini nəzərdə tutur.

Yeni hüquqi yanaşma mövcud praktikanın institusional boşluqlarını aradan qaldırmağa yönəlib. Əvvəllər torpaq üzərində hüquqların qeydiyyatı zamanı təqdim olunan sənədlərlə dövlət torpaq kadastrında qeyd olunan məlumatlar arasında uyğunsuzluq yarandıqda qeydiyyat orqanları tərəfindən müxtəlif qərarların qəbul edilməsi, hətta bir-birinə zidd məhkəmə nəticələrinə gətirib çıxarırdı. Bu isə həm hüquqi qeyri-müəyyənlik yaradır, həm də sahibkarlıq mühitində riskləri artırırdı. Yeni qanunla bu tip hallarda 15 iş günü müddətində qeydiyyat orqanının məsul şəxsləri tərəfindən yerquruluşu sənədlərinin təhlili əsasında araşdırma aparılması hüquqi öhdəlik kimi müəyyən edilir. Beləliklə, qərarvermə prosesi daha şəffaf və əsaslandırılmış hala gətirilir.

Təhlilin nəticəsinə görə, əgər təqdim olunan sənədlərdəki məlumatların düzgünlüyü təsdiqlənirsə, qeydiyyat həyata keçirilir və dövlət torpaq kadastrında düzəlişlər edilir. Əks halda isə hüquqların dövlət qeydiyyatından imtina edilə bilər. Bu mexanizm bir tərəfdən vətəndaşların və investorların hüquqlarını qorumağa xidmət edir, digər tərəfdən isə torpaqdan istifadənin məqsədəuyğunluğunun təmin olunmasına və kadastr məlumatlarının aktuallığının artırılmasına imkan yaradır.

Bu dəyişikliyin praktiki nəticələrindən biri də torpaq idarəçiliyi və mülkiyyət hüquqlarının rəqəmsallaşdırılması prosesinə dəstək verməsidir. Məlumdur ki, hazırda Azərbaycanın regionlarında torpaq təyinatları və faktiki istifadə formaları arasında fərqlər var və bu, kənd təsərrüfatı fəaliyyətindən tutmuş iri infrastruktur layihələrinə qədər geniş spektrli təsirlərə malikdir. Uyğunluğun hüquqi əsaslarla tənzimlənməsi investisiya mühitini daha da sabitləşdirəcək və mülkiyyət hüquqları ilə bağlı riskləri minimuma endirəcək.

Qeyd edək ki, torpağın kateqoriyası üzrə məlumatların vahid mənbədən idarə olunması və bu məlumatların real istifadəyə uyğunlaşdırılması məqsədilə hüquqi çərçivənin təkmilləşdirilməsi, dövlətin torpaq idarəetməsində strateji hədəflərindən biridir. Bu dəyişikliklər, eyni zamanda, Konstitusiya Məhkəməsinin hüquqi mövqelərinin qanunvericiliklə uyğunlaşdırılması baxımından da əhəmiyyətlidir və bu da ölkənin hüquqi sisteminin çevikliyini və adaptasiya qabiliyyətini göstərir.

Nuray,

Aznews.az