Aqrar sektorda süni intellektin tətbiqi genişlənib - ŞƏRH

Azərbaycanda kənd təsərrüfatı sektorunda rəqəmsallaşma prosesinin yeni istiqaməti kimi süni intellektin tətbiqi genişlənir. Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən layihələr əkinçilik, bağçılıq və toxumçuluq sahələrində fermerlərin fəaliyyətini daha səmərəli idarə etməyə imkan verəcək. Aqrar sahədə süni intellekt layihəsinin rəhbəri Surxay Novruzovun təqdim etdiyi məlumatlara əsasən, bu texnologiya torpaq növünə uyğun bitki seçimini, regionlar üzrə xəstəlik risklərinin müəyyənləşdirilməsini və əkin planlaşdırılmasını daha dəqiq aparmağa şərait yaradır. Tədbirdə həmçinin aqroparkların inkişafı, mövcud çətinliklər və dövlət dəstəyi ilə bağlı məsələlər müzakirə olunub.

Aznews.az şərh edir ki, aqrar sektorda süni intellektin tətbiqi ilk növbədə resursların düzgün idarə olunmasına xidmət edir. Ənənəvi kənd təsərrüfatı metodlarında qərarlar çox vaxt fərdi təcrübəyə əsaslanır, bu isə torpaq məhsuldarlığının potensialından tam istifadə etməyə imkan vermir. Süni intellekt isə böyük məlumat bazalarına əsaslanaraq risklərin əvvəlcədən təhlilini və optimal həll yollarını təqdim edir. Məsələn, müəyyən ərazidə torpağın turşuluq dərəcəsi, iqlim göstəriciləri və əvvəlki məhsul dövriyyəsi nəzərə alınmaqla hansı toxumun daha səmərəli nəticə verəcəyi əvvəlcədən proqnozlaşdırıla bilər. Bu yanaşma məhsuldarlığın artırılmasına, xəstəliklərin qarşısının vaxtında alınmasına və suvarma, gübrələmə kimi resurslardan qənaətli istifadəyə şərait yaradır.

Təcrübələrə əsasən, aqrar sahədə rəqəmsal texnologiyaların tətbiqi həm məhsuldarlığı artırır, həm də xərcləri azaldır. Dünya Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının məlumatına görə, süni intellekt əsaslı texnologiyaların tətbiqi fermerlərin illik məhsuldarlığını 20 faizə qədər artırmaqla yanaşı, resurs istifadəsini də 15-25 faiz azalda bilir. Azərbaycanın aqropark sistemində bu yanaşmanın tətbiqi ölkənin ərzaq təhlükəsizliyi strategiyasına da birbaşa dəstək olacaq. Çünki məhsuldarlığın yüksəlməsi daxili tələbatı daha çox yerli istehsalla qarşılamağa, eyni zamanda ixrac potensialını genişləndirməyə imkan verəcək.

Tədbir zamanı aqropark nümayəndələrinin diqqətə çatdırdığı problemlər də aqrar sahənin transformasiya ehtiyacını aydın göstərir. Suvarma təminatı, enerji resurslarının əlçatanlığı, meliorasiya işlərinin aparılması və ekoloji çətinliklər sahədə istehsalın səmərəliliyini məhdudlaşdıran əsas amillərdir. Bu səbəbdən süni intellektin tətbiqi təkbaşına kifayətli deyil, texnoloji yeniliklər paralel olaraq infrastruktur problemlərinin həlli ilə müşayiət olunmalıdır. Əks halda, rəqəmsal alətlərin verdiyi imkanlar praktiki nəticə ilə üst-üstə düşməyəcək.

Aqrar sektorun rəqabət qabiliyyətinin artırılması həm də ixrac bazarlarının genişlənməsi üçün əsas şərtdir. Hazırda Azərbaycan kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracında əsasən meyvə-tərəvəz üstünlük təşkil edir. Lakin məhsulların emalı, qablaşdırılması və beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması istiqamətində əlavə işlər görülməlidir. Süni intellekt bu proseslərdə də rol oynaya bilər. Xüsusilə məhsul keyfiyyətinin monitorinqi, logistikanın optimallaşdırılması və bazar tələblərinə uyğun istehsal planlarının qurulması üçün rəqəmsal həllər perspektivli görünür.

Beynəlxalq təcrübə də göstərir ki, aqrar sahədə süni intellektin tətbiqi yalnız texnoloji üstünlük deyil, həm də strateji iqtisadi addımdır. Çin, Hindistan və Niderland kimi ölkələrdə bu texnologiyaların tətbiqi nəticəsində kənd təsərrüfatı istehsalında həm məhsuldarlıq, həm də ixrac gəlirləri əhəmiyyətli dərəcədə artıb. Azərbaycanın da bu istiqamətdə addımlar atması ölkənin aqrar sahəni neftdənkənar iqtisadiyyatın əsas dayaqlarından birinə çevirmək niyyətinə uyğundur.

Nuray,

Aznews.az